در یازدهم مارس ۲۰۱۱، زمین لرزهی بزرگی با نام رسمی “زمینلرزهی بزرگ شرق ژاپن (Tohoku)” با قدرت نُه ریشتر، ژاپن را به لرزه درآورد.
بلافاصله پس از این زمین لرزه، تسونامی بزرگی به وقوع پیوست که ارتفاع امواج آن به بیش از ده متر میرسید. این زمین لرزه و تسونامی پس از آن، خسارات عظیمی ایجاد کرد و بیش از پانزده هزار نفر کشته بر جای گذاشت. اما یکی از مهمترین حوادث ناشی از این زمینلرزهی بزرگ، حادثهی اتمی فوکوشیما (Fukushima Daiichi Nuclear Power Station) بود. حادثهای که طبق مقیاس بینالمللی حوادث هستهای و پرتوی، در سطح هفت (major) دستهبندی شد. حادثهی اتمی فوکوشیما، بعد از حادثهی اتمی چرنوبیل، بزرگترین حادثهی تاریخ انرژی هستهای و از نظر پیچیدگی، پیچیدهترین حادثهی هستهای تاریخ است. در واقع علت اصلی این حادثه، نه زلزله بلکه تسونامی بزرگ ناشی از زلزله بود که موجب آسیب به ژنراتورها و سیستمهای الکتریکی و توقف فرآیند خنکسازی شده بود. در اثر توقف خنکسازی، با افزایش شدید دما، میلههای سوختی ذوب شده و این امر منجر به ایجاد حفره در دیوارهی راکتور و نشت مواد رادیواکتیو به محیط گردید.
مقامات ژاپنی بلافاصله پس از حادثه، مناطق اطراف این تاسیسات را تا شعاع بیست کیلومتری، به طور کامل تخلیه کرده و همچنین یک منطقهی پرواز ممنوع به شعاع سی کیلومتر ایجاد کردند. طی مدت کوتاهی حدود چهل و هفت هزار نفر از منطقه خارج شدند. تا پایان ماه مارس، شعاع تخلیه به سی کیلومتر افزایش یافت.
عملیات پاکسازی این منطقه هماکنون نیز با گذشت بیش از ده سال همچنان ادامه دارد و پیشبینی میشود که این عملیات بیست الی سی سال بعد نیز تدوام یابد. شرکت نیروی برق توکیو (TEPCO) که اپراتور اصلی این نیروگاه بوده است، هزینهی پاکسازی این منطقه را چیزی حدود دویست میلیارد دلار برآورد کرده است. این نگرانی همواره در مورد تاسیسات هستهای وجود دارد که حوادث طبیعی یا غیرطبیعی، ممکن است مخاطرات بزرگ مشابهی را بیافریند.
در مثال بالا توجه کنید که این مثال در مورد کشوری است که در آن بالاترین الزامات و استانداردها در تمامی بخشها دیده میشود، دولت فوقالعاده شفاف است، برای جان شهروندانش ارزش قائل است و به مسائل مختلف نگاهی کاملا تخصصی و علمی دارد. پارامترهایی که هیچیک در مورد کشور ما ایران صدق نمیکند. محض مقایسه زلزلهی بم به بزرگی ۶/۶ ریشتر در سال ۲۰۰۳ منجر به کشته شدن بیش از پنجاه هزار نفر گردید. بنابراین خطرات تاسیسات هستهای در مورد کشورهایی با حکومتهای بیمسئولیت همچون ایران دوصدچندان است.