یکیاز عجیبترین تجربیات مشترک همهی ما در چند سال اخیر، پاندمی کرونا بود.
این بیماری که حالت پاندمی پیدا کرد و توانست دنیا را درنوردد، موجب کشته شدن انسانهای زیادی از تمامی گروه های سنی شد. همچنین روزهای ترسناک و تلخی را برای همهی ما رقم زد. روزهایی که انسانها و حتی دوستان و اعضای یک خانواده از یکدیگر فرار میکردند تا به این ویروس دچار نشوند. وقتی انسان نمیتوانست لبخند دیگران را مگر در تصاویر ببیند. عشاقی که نمیتوانستند همدیگر را ببوسند.
ورزشکارانی که تصور میکردند چون بدن قوی دارند، ککشان هم نمیگزد اما در نهایت با رفتار غیرقابل پیشبینی این بیماری، فوت شدند. اما با همهی اینها خوشبختانه این ویروس در نهایت بیاثر شد و زندگی باز به روال قبلی خود بازگشت. راستی آخر هم مشخص نشد که منشا این ویروس کجا بوده است. اما من قصد ندارم در این پست به این موضوع بپردازم. میخواهم کمی فایدهی ویروسها را برای انسان تشریح کنم.
شاید بپرسید مگر ویروسهای بیماریزا اصلا فایده ای هم برای ما دارند؟
اما جالب است بدانید که حدود یک دهم ژنم ما انسانها، از تکههای دی ان ای ویروسهای مربوط به عفونتهای باستانی ساخته شده است. یعنی ویروسی آمده و اجدادمان را بیمار کرده، اما بعد داخل ژنوم ما جا خوش کرده است. این قطعات دی ان ای، به عنوان رتروویروسهای درون زا یا ERVs شناخته میشوند و طی میلیونها سال تکامل انسان، نسل به نسل منتقل شده است تا به ما رسیده است.
بیشتر این تکهها در طول زمان اثر خود را از دست داده است و به نظر میرسد عملکرد خاصی نداشته باشد. اما بعضی از آنها همچنان دارای اثر هستند و حتی به ژنهای مفیدی برای انسان تبدیل شده اند. البته یافتن تاثیر ژنهای انسان، کار تحقیقاتی به مراتب دشواریست. اما یکی از ژنهایی که در اثر ورود ویروسهای کهن ایجاد شده است، ژنهایی هستند که منجر به ساختن پروتئینهای پوششی میشوند.
پروتئینهای پوششی معمولا در سطح ویروسها یافت میشود و ویروسها به کمک آنها میتوانند وارد سلول موجود زنده شوند. وجود پروتئینهای پوششی در سطح سلولها، از ورود ویروس به درون سلول جلوگیری میکند. دانشمندان تاکنون این ژنها را در موش، گربه و گوسفند یافته اند، اما تاکنون موفق نشده اند وجود این ژنها را در انسان را نشان دهند.