به تصویر بالا نگاه کنید. تصویر سمت چپ برد پیت را در مواجهه با یک عنوان یا یک اصطلاح نشان میدهد. در مقابل تصویر سمت راست، برد پیت را در مواجهه با متن و محتوای پشت آن عنوان نشان میدهد. این روزها جامعه و فرهنگ ما همچون این تصویر، درگیر یک آفتی شده است که با برچسب زدن روی افراد و نظریات، آنها را سریعا رد میکند. در حالیکه اگر محتوای پشت آن عنوان را عرضه کنی، آن را میپذیرد و حتی آن را بدیهی بلکه لازم میانگارند. این عادت اشتباه برچسب زدن که بسیار همه گیر هم شده است، باعث میشود که فرد در موضوعی به فکر خودش رجوع نکند و سریعا خودش را از تفکر معاف بداند.
در این سیستم، فرد بدون توجه به حرف و نظر طرف مقابل، سریعا علیه او موضع گرفته و بدون هیچ استدلالی، نظر طرف مقابل را رد میکند و درصدد حذف او برمیآید. تجربه ای که اخیرا راجع به این مسالهی برچسب زدن داشتم، همین بحث پایایی و توسعهی پایدار بود که پارادایم حال حاضر توسعه در سطح جهان است و در ملل مترقی، التفات زیادی بدان دارند. بسیاری از افراد هستند که وقتی به آنها از اهمیت توسعه ی پایدار بگویی و برایشان توضیح دهی که مثلا این کشورهای عربی از منظر توسعهی پایدار، توسعه یافته نیستند، سریعا به این موضوع واکنش نشان داده و مانند تصویر سمت چپ، بدون شناخت کافی از توسعهی پایدار، در مقام رد توسعهی پایدار وارد میشوند. اما کافیست که اهداف هفده گانهی توسعهی پایدار را برایشان بازگو کنید.
همانند تصویر سمت راست، شخص خوشحال خواهد شد و خواهد گفت که بله منظور ما نیز از توسعه همین است و خب این معیارها که کاملا بدیهی و لازم است. این مساله منتهی به این موضوعات نمیشود. مثلا میبینیم که ناگهان در جامعه موجی راه افتاده که مثلا فلان نویسنده یا کارگردان یا هنرمند، متعلق به آن گروه سیاسیست، پس کتاب ها و نظرات و کارهایش نیز مانند همان گروه و دسته است، پس ما نباید نظراتش را ببینیم. فلانی وابسته به فلان نظام سیاسیست پس به حرف او نیز گوش نمیدهیم و کتابهایش را هم دور میریزیم.
یا مثلا به خاطر دارم چند سال قبل موجی به راه افتاده بود که افرادی که حتی یکی از رمان های صادق هدایت را ورق نزده بودند، میگفتند هرکس کتاب های صادق هدایت را خوانده، خودکشی کرده و جو شدیدی علیه کتابها و آثار صادق هدایت به راه افتاده بود. این حقیقتا یک آفت است که مردم ما بدون شناخت کافی از یک شخص یا از یک ایده و بدون به کار بستن فکر خود، یک فرد یا ایده را تخطئه میکنند و من بین این کار و کتابسوزیهایی که در تاریخ راجع به آنها بارها خواندهایم، تفاوت زیادی نمیبینم.
– اَبا اِباد
* در متن به اشتباه نوشته ام برد پیت که دوستان تذکر دادند که دیکاپریوست که البته در اصل حرف تفاوتی ایجاد نمیکند.