این تصویر مربوط به “سمپوزیوم فرامرزی” از سری سمپوزیوم‌های اعضای لیگ عقل و تجربه است. من در این سمپوزیوم حضور نداشته ام. از این جمع بیست نفره، تنها هشت نفر یعنی کمتر از پنجاه درصدشان را از نزدیک دیده ام و افتخار ملاقات حضوری با دیگر اعضای لیگ عقل و تجربه را نداشته ام. البته همان دیدار نیز در سفر کوتاه سال گذشته‌ام به ایران و آن هم در حد چند ساعت بوده است و نه بیشتر.
در این تصویر بسیاری از اعضای لیگ عقل و تجربه یا بهتر است بگویم شاگردان دی‌داد یا شاگردان شاگردان دی‌داد نیز حضور ندارند و من آن‌ها را نیز از نزدیک ندیده ام و شناخت من از آن ها محدود به نوشته‌هایی بوده که از آن‌ها خوانده ام. بعضی از اعضای لیگ مانند خودم اصلا در ایران حضور ندارند و مشخص نیست کی و کجا بتوانم آن‌ها را از نزدیک ببینم. با این حال با تمامی آن‌ها احساس نزدیکی می‌کنم و حتی حضور خودم را در این سمپوزیوم نیز حس می‌کنم. احساس می‌کنم آن‌ها را مدت زیادی است که می‌شناسم و با هم دوستان چندین و چند ساله هستیم.
شاید تصور کنید که علت چنین حس نزدیکی، هم‌نظر بودن است. اما باید بگویم که اتفاقا در بسیاری از موارد، ما با یکدیگر هم‌نظر نیستیم و نظرات بسیار متفاوت و بعضا مخالفی هم داریم. به شخصه با نظرات بعضی از دوستان کاملا مخالف هستم و بعضی‌ها نیز با نظرات من کاملا مخالفند. اینجا که حزب و تشکیلات و سازمان نیست که افراد با یکدیگر هم‌نظر باشند. اینجا محفل عقل و تجربه است و تفاوت نظرات است که آن را جذاب کرده است. اینجا معیار درستی، علم و فلسفه است.
پس اگر هم‌نظری چنین احساسی را به وجود نیاورده، چه چیزی آن را ساخته است؟
من فکر می‌کنم چیزی که چنین جمع‌ها و چنین احساساتی را ایجاد می‌کند، هم‌رایی و هم‌نظری نیست، بلکه همدلی است. اینکه همه‌ی اعضا علیرغم نظرات مختلف، ارزش‌های انسانی را اولویت خود قرار داده اند. اینکه معیار آن‌ها عقل و تجربه یا همان فلسفه و علم است. انسانیت برایشان، چه در سطح فکر، چه در سطح گفتار و چه در سطح رفتار، مبنا و معیار اصلی‌ست. علیرغم اینکه آن‌ها با تمام نظرات یکدیگر موافق نیستند، اما باز هم احساس همدلی می‌کنند و از بودن در سمپوزیوم لذت می‌برند. چرا که می‌دانند طرف مقابلشان در گفتگو، هدفش یافتن حقیقت و از قِبَل آن، رشد شخصی، حرفهای و اجتماعی‌ست نه به کرسی نشاندن حرفهای خودش.
من در اینجا به استاد دی‌داد و دوستان لیگ عقل و تجربه بابت برگزاری چنین محافل ارزشمندی صمیمانه تبریک می‌گویم.
تصویر بالا: اعضای لیگ عقل و تجربه در “سمپوزیوم فرامرزی”، دوست دارم با الهام از نام سریال مورد علاقه‌ام یعنی جوخه‌ی برادران (Band of Brothers) محصول سال ۲۰۰۱، نام این تصویر را Band of Philosophers بگذارم.
– اَبا اِباد