در فیلم ابرقهرمانی و تخیلی مرد عنکبوتی ۲، شما با شخصیتی تخیلی به نام دکتر اکتاویوس روبرو میشوید. دکتر اکتاویوس دارای چند بازوی رباتیک است که بازوها مستقیما به نخاع او متصل شده اند و با دریافت فرمان از مغزش و همچنین به کمک هوش مصنوعی، همانند چند دست بزرگ عمل میکنند. اگرچه شخصیتهای این داستان تخیلی هستند، اما ساخت چنین بازوهایی دیگر تخیلی و دور از انتظار نیست. اصلا افزایش تواناییهای انسان در این حد نیز چندان دور از انتظار نیست. مطالعه و توسعهی چنین سیستمهایی در شاخهای بین رشتهای تحت عنوان سایبرنتیک (cybernetics) صورت میگیرد.
این اصطلاح را اولین بار ریاضیدان و دانشمند علوم کامپیوتر آمریکایی، نوربرت وینر در سال ۱۹۴۸ در عنوان کتابش به کار برد. به زبان ساده، این شاخه به مطالعهی کنترل و ارتباط حیوان و ماشین میپردازد. باز هم ساده تر اینکه شما مستقیما بتوانید با مغزتان، یک ماشین را کنترل کنید. پیشرفتهای زیادی در این حوزه صورت گرفته است. اکنون افراد دارای معلولیت جسمی، کم کم به دستهای رباتیک و پاهای رباتیک مجهز میشوند و این اعضای رباتیک، مستقیما از مغز فرد فرمان میگیرند. هنوز نمیتوان گفت که قابلیتهای عضو طبیعی فرد را به طور کامل دارند، مثلا فرد میتواند به آن فرمان دهد اما نمیتواند با آن چیزی را احساس کند.
اما افزایش قابلیتهای این سیستمها، چندان دور از انتظار نیست. اگر روزی قابلیتهای این اعضای رباتیک بدن، از قابلیتهای اعضای طبیعی، بیشتر شود، شاید عدهای به این فکر بیفتند که یک یا چند عضو رباتیک به بدن خود اضافه کنند. بد نیست این را نیز اضافه کنم که
به این اعضای رباتیک که انگار دنبالهی بدن یک موجود زنده هستند، سایبورگ (Cyborg) گفته میشود.
اما قضیه میتواند از این هم جالبتر شود. وقتی سایبورگ میتواند از طریق اتصالات، از مغز فرمان بگیرد، پس میتوان به جای آن اتصالات، از سیستم بیسیم (Wireless) نیز استفاده کرد. آن وقت میتوان اعضای بدن را در گوشه و کنار دنیا پخش کرد و یک جا نشست و آنها را از دور کنترل نمود.
شاید بگویید این به چه درد من میخورد که دستم آن طرف دنیا باشد؟
خب اگر یک بدن رباتیک در محل کارتان باشد و شما از خانه با آن کار کنید، خوب نیست؟
یا مثلا شخصی برای اینکه توسط یک پزشک ماهر مورد عمل جراحی قرار گیرد، دیگر نیازی نباشد برود آنطرف دنیا؛ بازوهای رباتیک در بیمارستان نزدیک خانهی بیمار وجود دارد و کافیست مغز پزشک از طریق اینترنت به آن بازوهای رباتیک متصل شود و عمل جراحی را انجام دهد. اینها چیزهاییست که در آیندهای نه چندان دور، خواهیم دید و شنید.
پینوشت : ما ایرانیان باید حواسمان باشد که اگر زودتر به خودمان نیاییم و بخواهیم همینطور درجا بزنیم، شاید روزی برسد که دیگر نتوانیم به رقابت با دیگر ممالک دنیا، حتی فکر کنیم.
– اَبا اِباد