چند روز قبل داشتم در سیلابس درسی چند دانشگاه بزرگ و تراز اول دنیا، گشت و گذاری می‌کردم. ما با نگاه کردن به این سیلابس‌ها، تا حدی می‌توانیم دریابیم که در حال حاضر، چه موضوعاتی برای جوامع علمی حائز اهمیت است. وقتی موضوعاتی برای اعضای هیات علمی دانشگاه‌های بزرگ دنیا، آنقدر اهمیت پیدا می‌کند که آن را در سیلابس درسی دانشجویانشان قرار می‌دهند، می‌توان انتظار داشت که با فاصله‌ی چند سال، دیگر دانشگاه‌ها نیز به چنین سمت و سویی بروند تا از قافله عقب نیفتند. اما از سوی دیگر، گاهی اوقات وجود بعضی کورس‌ها در این سیلابس‌ها، برایم بسیار جالب و در عین حال عجیب است و از خودم می‌پرسم که
اساسا چرا بایستی این دانشگاه، این کورس را در سیلابس قرار دهد؟
خوشبختانه این دانشگاه‌ها از بابت شفافیتی که دارند، برای دانشجویانشان توضیح می‌دهند که علت ارائه‌ی چنین کورسی چیست و چه تاثیری بر زندگی فردی، حرفه‌ای و اجتماعی آن‌ها دارد. سخن را در این باب کوتاه می‌کنم و مستقیما به کورس‌های بسیار جالبی که برای دانشجویان رشته‌های مهندسی دانشگاه استنفورد اجباری‌ست، اشاره می‌کنم. نام این کورس‌ها، کورس‌های تکنولوژی در جامعه (Technology in Society Courses) است. نام چند کورس که ذیل این ماژول آمده است اینهاست:
– تکنولوژی و نابرابری – اخلاقیات در مهندسی زیستی – اصول و قواعد حقوقی و اخلاقی در طراحی، ساخت و تحویل پروژه – جامعه‌ی مجازی – کامپیوترها، اخلاقیات و سیاست عمومی – حل مشکلات اجتماعی با داده‌ها – مهندسی و توسعه‌ی پایدار – مسائل اجتماعی و اخلاقی در نوروساینس – تکنومتابولیسم: تکنولوژی،
جامعه و عصر آنتروپوسن توضیحی که برای ضرورت گذراندن چنین کورس‌هایی در دانشگاه بزرگ و مهمی مانند استنفورد آمده، از این قرار است: “مهندسی یک فعالیت عمیقا اجتماعی است. مهندسی بر اساس ارزش‌ها، علایق و اولویت‌های اجتماعی شکل می‌گیرد. مهندسی به طور فزاینده‌ای در گروه‌های اجتماعی پیچیده تاثیر می‌گذارد و ثمرات آن، آثار اجتماعی مهمی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دارد. از این رو، دانشکده مهندسی [دانشگاه استنفورد] بر این باور است که مهم است مهندسان حرفه‌ای، مسئولیت‌های اخلاقی و اجتماعی خود را درک کنند. برای این منظور، همه‌ی رشته‌های مهندسی در مقطع لیسانس، باید یک دوره را بگذرانند که به بررسی مسائل اخلاقی و اجتماعی و مسئولیت‌های ناشی از تعامل مهندسی، فناوری و جامعه اختصاص دارد.”
[ من جمع بندی، مقایسه و نتیجه گیری را بر عهده‌ی خودتان می‌گذارم و منتظر شنیدن نظراتتان در این باب هستم]
– اَبا اِباد