سه مشاهده (observation) از جوایز نوبل ۲۰۲۵:
مشاهده‌ی اول : از بین ۹ نفر برندگان نوبل علمی (نوبل فیزیک، نوبل شیمی، نوبل فیزیولوژی یا پزشکی) امسال، ۶ نفر شهروند (یا با افیلیشن) ایالات متحده بودند. این یعنی آمریکا در بخش تحقیقات بنیادین همچنان نسبت به بقیه‌ی دنیا با اختلاف معناداری پیشتاز است. علت این موضوع می‌تواند تا حدی به سرمایه گذاری درست در حوزه‌های بنیادین علم در آمریکا باز گردد. سیاستمداران و سرمایه داران ایالات متحده به درستی اهمیت علوم بنیادین در تولید ثروت را درک کرده و همچنان روی این حوزه‌ها سرمایه گذاری می‌کنند. اما این همه‌ی موضوع نیست که اگر این چنین بود، بایستی محققان چینی سر و کله‌شان در بین برندگان نوبل پیدا می‌شد. اما می‌بینیم که علیرغم سرمایه گذاری بالای چین در تحقیقات بنیادین، هنوز هم محققان چینی جایی در لیست برندگان نوبل‌های علمی پیدا نکرده‌اند. شاید مهم‌تر از سرمایه گذاری، موفقیت ایالات متحده در جذب برترین دانشمندان جهان است. به هرحال علیرغم امکانات بالایی که دانشگاه‌های چین برای محققان فراهم می‌کنند، هنوز هم دانشمندان درجه یک دنیا، به رفتن به چین رغبتی نشان نمی‌دهند.
مشاهده‌ی دوم : کمیته‌ی نوبل بارها نشان داده که تحت تاثیر پروپاگاندا و هجمه‌های رسانه‌ای قرار نمی‌گیرد و کار خودش را بدون توجه به فشار رسانه‌ها و افکار عمومی انجام می‌دهد. این بار هم کمیته‌ی نوبل تحت فشار نماد پوپولیسم ( آقای د ت که از بابت احتمال حذف این پست نمی‌توان اسمش را برد) قرار نگرفت و نوبل صلح به فعال ونزوئلایی رسید. اما جدا از بحث‌هایی که راجع به آقای پوپولیست وجود دارد، این نکته باید بسیار مورد توجه ما قرار بگیرد که رئیس جمهور قدرتمندترین و ثروتمندترین کشور جهان که می‌توان او را قدرتمندترین فرد روی کره‌ی زمین نامید، اینقدر برای دریافت جایزه‌ی نوبل خودش را به آب و آتش می‌زند و همکاران و طرفدارانش به خاطر برنده نشدن او، اینقدر جلز و ولز می‌کنند. این موضوع اهمیت و ارزش جوایز نوبل را نشان می‌دهد. پس نباید ارزش جوایز نوبل را دست کم گرفت. جایزه‌ی نوبل با هر جایزه‌ی دیگری فرق می‌کند و هر کشوری که شهروندش موفق شود یکی از جوایز نوبل را کسب کند، می‌تواند بسیار به این موضوع افتخار کند.
مشاهده‌ی سوم : امسال یک محقق عربستانی – آمریکایی شاید هم اردنی-آمریکایی به عنوان یکی از برندگان نوبل شیمی اعلام شد. البته قبلا دانشمندانی از ترکیه و پاکستان هم در بین برندگان نوبل‌های علمی بوده‌اند. اما هنوز جای ایرانیان در فهرست برندگان خالی‌ست و دستاورد ما تاکنون فقط دو نوبل صلح بوده است. علت این امر می‌تواند عوامل مختلفی باشد. یکی از این عوامل این است که بچه‌های باهوش ما خودشان را علاف رشته‌های پزشکی و مهندسی کرده‌اند و کمتر به سمت شاخه‌های بنیادین علم مثل فیزیک و شیمی می‌روند. در حالیکه علم واقعی از شاخه‌های بنیادین در می‌آید نه از پزشکی و مهندسی. علت این موضوع بخشی به خاطر سیاست‌ها بوده و بخشی به خاطر فشارهای اجتماعی. عامل دیگر نیز این است که دانشمندان ما به جای انجام پژوهش‌های عمیق و اصیل، به ماشین‌های چاپ مقاله تبدیل شده اند و هر سال اسمشان در لیست پراستنادترین دانشمندان جهان می‌آید، اما از کارهایشان یک تئوری اصیل و جدید در نمی‌آید و همچنان ما در حسرت این مانده‌ایم که اسم یک دانشمند ایرانی در بین برندگان نوبل علمی پیدا شود. امیدوارم در آینده با تغییر نگاه ما ایرانیان به علم و پژوهش، اسامی ایرانی نیز در بین برندگان نوبل علمی دیده شود.
– ابا اباد