یکی از روش‌های طبقه‌بندی ستارگان براساس رنگ آن‌هاست.
ما با طیف نور مرئی آشنا هستیم. در دو طرف این طیف، نور آبی و نور قرمز قرار دارد. ستاره‌ای که دمای سطحی آنها پایین است، نور قرمز ساطع می‌کنند و به همین دلیل آن را کوتوله‌ی سرخ red dwarfs می‌نامیم. بزرگ‌ترین و داغ‌ترین ستاره‌ها نیز دارای رنگ آبی هستند که ابرغول hypergiant نامیده می‌شود.
این طبقه‌بندی براساس رنگ، رده‌بندی براساس نظام هاروارد نام دارد که اولین بار در سال ۱۹۲۴، به توسط اخترشناسان رصدخانه‌ی دانشگاه هاروارد ارائه گردیده است.
البته نظام رده‌بندی هاروارد بسیار ساده بوده و اخترشناسان نظام‌های رده‌بندی دیگری همچون رده‌بندی یرکس (۱۹۴۳) و رده‌بندی مورگان-کینان (۱۹۵۳) ایجاد کردند که در اینجا نیازی به بحث در این مورد نیست.
از آنجایی که فرآیند همجوشی هسته‌ای به منظور غلبه بر نیروی گرانشی ستاره آغاز می‌شود، شدت این فرآیند بستگی به جرم ستاره دارد.
مثلا همجوشی هسته‌ای در ستاره‌هایی با ۱۰ درصد جرم خورشید که به کوتوله‌ی سرخ یا red dwarf معروف هستند، آنچنان ضعیف است که این ستاره‌ها تنها یک صدم خورشید از خود انرژی ساطع می‌کنند و دمای سطح آنها بین ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کلوین است (دمای سطح خورشید حدود ۵۸۰۰ کلوین است). از طرف دیگر، همجوشی هسته‌ای در ستاره‌های با جرم صد برابر جرم خورشید و بزرگتر که به ابرغول‌ها یا hypergiant معروف هستند، آنچنان شدید است که این ستارگان صدها هزار برابر خورشید از خود انرژی ساطع می‌کنند و دمای سطحی آنها تا ۳۰۰۰۰ کلوین می‌رسد. می‌دانیم سیاره‌ی مشتری پرجرم‌ترین سیاره در منظومه‌ی شمسی است (حدود ۳۱۸ برابر جرم زمین و یک هزارم جرم خورشید).
با توجه به نقش جرم ستاره در شکل‌گیری آن، می‌توان گفت در صورتی که سیاره‌ی مشتری دارای جرمی معادل ۱۰۰۰ برابر جرم فعلی بود، این سیاره به ستاره‌ای همانند خورشید تبدیل می‌شد. اما اگر جرمی معادل ۸۰ برابر جرم فعلی داشت، به یک کوتوله‌ی سرخ تبدیل می‌شد. در واقع فاکتور تعیین کننده برای تعیین نوع ستاره‌ای که متولد می‌شود، جرم ستاره است. جرم بیشتر یعنی گرانش بیشتر و گرانش بیشتر یعنی واکنش‌های همجوشی هسته‌ای شدیدتر به منظور غلبه بر گرانش بیشتر. همچنین اگر مشتری ۱۳ برابر جرم فعلی جرم داشت، به یک کوتوله‌ی قهوه‌ای تبدیل می‌شد که البته یک ستاره به حساب نمی‌آمد و یک جرم زیر ستاره‌ای substellar محسوب می‌شود.
تصویر: ستاره‌ها، دما و رنگ‌های آنها.
پی‌نوشت: نام‌های باستانی ستارگان همواره برای من بسیار جذاب بوده است. در این تصویر به ترتیب ستاره‌ی پای شکارچی (Rigel)، شباهنگ (Sirius)، خورشید (Sun)، دبران (Aldebaran)، قلب العقرب (Antares). شما چه نام‌های دیگری در ذهن دارید؟