در فیلم زیبای نجات سرباز رایان saving private ryan محصول سال ۱۹۹۸، یکی از نقاط عطف فیلم جاییست که در بخش ارسال نامهی تسلیت به خانوادههایی که فرزندانشان در جنگ کشته شده اند، یکی از کارمندان به شکلی اتفاقی در مییابد که سه نامهی تسلیت در حال ارسال به یک آدرس است.
پس از این اتفاق، آنها متوجه میشوند که ۳ نفر از ۴ برادر این خانواده در جنگ کشته شدهاند و آخرین برادر یا همان جِیمز فرانسیس رایان، عضوی از جوخهی چتربازان بوده و جایی در ساحل نرماندی فرانسه فرود آمده است و احتمالا هنوز زنده است. در اینجاست که کاپیتان جان میلر به همراه هفت سرباز دیگر مامور میشوند تا سرباز رایان را پیدا کرده و به خانه بازگردانند. اما نکتهای که برای من در اینجا حائز اهمیت است، اینکه در صورتی که داستان فیلم براساس واقعیت بود و در آن، کارمند به شکلی اتفاقی سه نامه به یک آدرس را پیدا نمیکرد، داستان این فیلم به کلی شکل نمیگرفت. حال تصور کنید که روشهای جدیدی در ریاضیات ابداع شده باشد و فیزیکدانان از آن بیاطلاع باشند و همچنین ریاضیدانان از مطالب جدید دنیای فیزیک بی اطلاع باشند. یا اینکه شیمیدانان به کلی با فیزیک و ریاضیات جدید بیگانه باشند و فیزیکدان و ریاضیدانان نیز به همین شکل. این موضوع حتی فیلدهای مختلف درون یک رشته را نیز شامل میشود. بسیاری از بخشهای علم توسط افرادی توسعه یافته است که همانند آن کارمند در فیلم نجات سرباز رایان، نامههایی را به شکل اتفاقی مشابه یکدیگر یافته اند. مثالهای زیادی از این شکل توسعهی علم وجود دارد.
از جمله اینکه ایدهی بخشهای زیادی از تئوری بازنمایی Representation Theory در ریاضیات مدرن، از فیزیک کوانتوم الهام گرفته شده است.
اهمیت این موضوع تا حدی است که در سال ۱۹۹۰، ادوارد ویتن Edward Witten که اساسا یک فیزیکدان نظری است، موفق به دریافت جایزهی فیلدز در ریاضیات میشود. یا اینکه راجر پنروز Roger Penrose که اساسا یک ریاضیدان است، در سال ۲۰۲۰ موفق به دریافت جایزهی نوبل در فیزیک میشود.
این ادعا که امروزه علم تخصصی شده و نیازی به تخصص در چند حوزه وجود ندارد، تا چه پایه صحیح است؟
و اینکه اهمیت وجود دانشمندان جامع الاطراف یا به اصطلاح polymath به چه میزان است؟
پینوشت: بحثهای فیزیکی که بعضا در خلال کلاسهای فلسفهی کاربردی با استادم دیداد Day daad دارم، و غالبا آمیخته با فلسفه و منطق و ریاضیات است، همواره بسیار برای من الهام بخش بوده و اهمیت وجود دانشمندان polymath را بیش از پیش به من نشان میدهد.