ما انسانها در طول زندگی روزمرهی خود، زبالههای مختلفی تولید میکنیم. تولید زباله در اثر فعالیتهای انسانی، امری نسبتا اجتناب ناپذیر است. مهم این است که ما با این زبالهها چکار میکنیم، چرا که نحوهی مدیریت زبالهها، در نهایت روی هوا، آب و خاک اثر میگذارد. در نتیجه، نحوهی مدیریت زبالهها یا همان پسماند، به صورت غیر مستقیم روی گیاهان، حیوانات و در نهایت انسانها، اثرگذار است. ما در مورد پسماندهایی که تولید میکنیم مسئولیت داریم.
روشهای مختلفی برای مدیریت مسئولانهی پسماند وجود دارد، یکی از سادهترین آنها، روش 3R’s است.
این روش مدیریت پسماند از سه مرحله یا سه سطح تشکیل شده است:
کاهش (Reduce)، مصرف دوباره (Reuse) و در نهایت بازیافت (Recycle).
حروف ابتدای این سه مرحله، نام این متدولوژی برای مدیریت پسماند را تشکیل میدهد. این روش اولین بار در سال ۲۰۰۴ در اجلاس گروه ۸ (G8 یا هشت کشور بزرگ صنعتی) مورد توافق قرار گرفت. این سه اصطلاح نیز به گونهای انتخاب شده است که به راحت با خواندن آن متوجه هر سطح خواهیم شد. سطح اول مدیریت پسماند، کاهش مصرف (Reducing Waste) است. اگر کمتر و درستتر مصرف کنیم، زبالهی کمتری خواهیم داشت.
وقتی خرید میکنیم از خود بپرسیم آیا من واقعا به آن چیز نیاز دارم؟
اگر نیاز دارم، آیا این تعداد یا مقدار نیاز دارم یا کمتر؟
آیا چیزی که میخرم با دوام است یا چیزیست که من باید یک ماه بعد آن را دور بیندازم و مجددا آن را خریداری کنم؟
موضوع کاهش مصرف، به خصوص در فرهنگ ما یک امر منفی تلقی میشود. کسی که کمتر میخرد سریعا به عنوان خسیس یا فقیر برچسب میخورد. در سطح بعدی یعنی استفادهی مجدد (Reuse) نیز همین مساله مطرح است. اینکه چیزی که هنوز سالم است استفاده کنیم. مثلا لباسی داریم که سالم است اما مد روز نیست، آن را بپوشیم. آیفون ۱۳ با آیفون ۱۴ و ۱۵ آنقدر فرقی ندارد که با آمدن هر مدل آیفون، به دنبال تعویض تلفن همراه خود باشیم. یا اینکه شخص برای هر مهمانی لباس جدیدی نخرد یا متناسب با هر مهمانی وسایل جدیدی به خانهاش اضافه نکند. و مجددا این نیز از فقر فرهنگیست که اینگونه مصرف گرایی، باکلاس بودن تلقی شود.
اما در مرحلهی آخر اگر میخواهیم چیزی را دور بریزیم، حداقل آن را تفکیک کنیم تا بتوان آن را بازیافت (Recycle) کرد. حداقل کاری که میتوانیم بکنیم این است که زبالههای پلاستیکی و فلزی را از بقیهی زبالهها سوا کنیم و به مراکز تفکیک زباله تحویل دهیم. بازیافت این زبالهها از هدر رفتن انرژی و منابع زیادی که برای تولید آنها صرف شده است، جلوگیری میکند. پینوشت: اینکه تحت تاثیر کلیشههای فرهنگی بگویید این را میخرم تا چشم فلانی در بیاید، در واقع علاوه بر چشم فلانی، در حال درآوردن چشم محیط زیست و کرهی زمین هستید.