آن‌ها اولین حیواناتی بودند که با ما دوست یا به اصطلاح اهلی (domesticated) شدند. شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که سگ‌ها حدود ۳۰ هزار سال قبل و ۱۰ هزار سال پیش از اسب‌ها و نشخوارکنندگان با ما دوست شدند. مشاهدات ژنتیکی نشان می‌دهد که آن‌ها بین ۲۷ هزار سال تا ۴۰ هزار سال قبل راهشان را از گرگ‌ها جدا کردند.
باستان شناسان قبری را یافته اند که نشان می‌دهد ۱۴۲۰۰ سال قبل، یک سگ را در آن دفن کرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که حتی ۱۴ هزار سال قبل نیز، آن‌ها به عنوان حیوانات خانگی در کنار انسان می‌زیسته‌اند و انسان از بابت علاقه و احترامشان برای سگ‌هایشان، آن‌ها را دفن می‌کرده‌اند. اما هنوز دقیقا مشخص نیست که چه زمانی و به چه علت سگ‌ها با ما دوست شده اند.
حتی مشخص نیست که اولین بار در اروپا یا آسیا یا در جاهای مختلف، سگ‌ها اهلی شده اند. سگ‌ها تنها حیواناتی هستند که توسط اجداد شکارچی ما اهلی شده اند. بقیه‌ی حیواناتی که اهلی شده اند، همگی بعد از انقلاب کشاورزی (agricultural revolution) و شیوع یکجانشینی، اهلی شده اند.
نظریات مختلفی در این مورد وجود دارد که چرا اجداد شکارچی ما سگ‌ها را اهلی کرده اند.
بعضی نظریات می‌گوید که اجداد ما از آن‌ها برای شکار استفاده می‌کرده‌اند و از همین بابت سگ‌ها را اهلی کرده‌اند.
بعضی دیگر از نظریات می‌گوید که برخی گرگ‌ها از باقیمانده‌ی غذای اجداد ما تغذیه می‌کرده‌اند و رفته رفته به بودن با ما عادت کرده‌اند. نحوه‌ی اهلی‌سازی سگ‌ها برای ما اهمیت زیادی دارد. چرا که سرنخ‌هایی راجع به نحوه‌ی توسعه‌ی فرهنگ جوامع انسانی در ماقبل تاریخ به ما می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که اهلی سازی سگ‌ها در دو فاز اصلی رخ داده است.
در فاز اول، گرگ‌های خاکستری وحشی به یک سگ اهلی اولیه تبدیل شده‌اند و در فاز بعدی، این سگ‌های اهلی اولیه، به نژادهای مختلفی که اکنون می‌بینیم، تغییر یافته اند. جالب است بدانید سگ‌ها از تعداد زیادی بیماری مشابه با انسان‌ها به خصوص بیماری‌های روانی مانند آلزایمر رنج می‌برند. علت آن این است که انسان‌ها به هرکجا که رفته‌اند، سگ‌ها نیز همراه آن‌ها رفته اند و مانند انسان‌ها، با محیط‌های بسیار متنوع سازگاری یافته اند. این همراهی طولانی مدت این دو را به یکدیگر بسیار نزدیک کرده است.
ما و سگ‌ها فشارهای محیطی مشابه و تاثیرات اجتماعی مشابهی را تجربه کرده ایم. از همین بابت، سگ‌ها از نظر تحقیقات تکاملی و همچنین آسیب شناسی (پاتولوژی) بسیار حائز اهمیت هستند. آن‌ها برای هزاران سال بهترین دوستان ما بوده اند.
– اَبا اِباد