زمانی که کودک بودیم، وقتی به آرایشگاه می‌رفتیم، آرایشگر یک تکه چوب را روی دسته‌های صندلی می‌گذاشت تا کمی بالا بیاییم و قدمان به آینه برسد و او بتواند راحت‌تر موهایمان را اصلاح کند. حالا اما پیشرفته تر شده و می‌توانند خودشان صندلی را بالا و پایین ببرند. همچون کودک درون یک آرایشگاه که برای دیدن آینه، یک تخته برایش می‌گذارند، ما نیاز داریم تا یک تخته بگذاریم و بالاتر برویم تا بتوانیم کیهان را بهتر ببینیم.
امروزه بخش زیادی از مشاهدات ما از کیهان، با تلسکوپ‌های فضایی مانند تلسکوپ فضایی هابل، تلسکوپ فضایی جیمز وب، رصدخانه‌ی فضایی هرشل، رصدخانه‌ی پرتوی ایکس چاندرا و تلسکوپ فضایی پرتوی گامای فرمی صورت می‌گیرد. هریک از این تلسکوپها، آسمان را به نحوی متفاوت می‌بینند. اما چرا ما نیاز داریم مانند آن کودک در آرایشگاه که تخته زیرش می‌گذارند، تلسکوپ‌هایمان را در فضا قرار دهیم تا کیهان را نگاه کنیم؟
دلایل قرار دادن تلسکوپها در فضا، بسته به اساس عملکرد تلسکوپ متفاوت است. در مورد تلسکوپی مانند هابل که با نور مرئی کار می‌کنند، یکی از مهم‌ترین دلایل، تاثیر اتمسفر زمین است. زمانی که شما از روی زمین به ستارگان نگاه می‌کنید، ستارگان مرتبا چشمک می‌زنند. اما این چشمک زدن تنها به علت جابجایی هوا در اتمسفر زمین است و اگر از اتمسفر خارج شوید، دیگر ستارگان چشمک نمی‌زنند. جابجایی هوا در جو زمین حتی در صاف‌ترین شب‌ها نیز دید اخترشناسان را مخدوش می‌کند و تصاویر ستارگان و کهکشان‌های دور دست، از روی زمین بسیار تار می‌شود.
در مورد تلسکوپ‌هایی مانند هرشل و جیمز وب که با نور فروسرخ کار می‌کنند، یکی از مهم‌ترین دلایل ارسال این تلسکوپها به فضا، تاثیر بخار آب روی آن‌هاست. بخار آب موجود در اتمسفر، بخش زیادی از تابش فروسرخ را به خود جذب می‌کند و به همین علت، امکان رصد تابش‌های فروسرخ از سطح زمین، بسیار بسیار محدود است. دسته‌ی دیگری از تلسکوپها که ما ناچار هستیم آن‌ها را در فضا قرار دهیم، تلسکوپ‌هایی مانند تلسکوپ چاندرا هستند که پرتوهای ایکس را رصد می‌کنند. خوشبختانه اتمسفر زمین جلوی پرتوهای پرانرژی ایکس که از کیهان به ما می‌رسد را می‌گیرد، وگرنه شرایط حیات در سطح زمین بسیار بغرنج می‌شد.
اما به خاطر همین خاصیت اتمسفر زمین، ما نمی‌توانیم پرتوهای ایکس حاصل از اجرام بسیار داغ کیهانی را از روی زمین رصد کنیم. همین مساله در مورد پرتوهای گاما نیز وجود دارد. پرتوهای گاما بسیار پرانرژی هستند و اگر وارد زمین شوند، می‌توانند به شدت به ما آسیب برسانند. اما اتمسفر زمین پرتوهای گاما را جذب می‌کند و پرتوهای گاما نمی‌توانند وارد زمین شوند. از همین بابت تلسکوپی مانند تلسکوپ پرتوی گامای فرمی، بایستی در فضا قرار داده شود.
قد ما کوتاه و آسمان بلند است، بیا روی نوک انگشتانمان بایستیم.
– اَبا اِباد