همین تقویم خورشیدی که امروز از آن استفاده میکنیم، براساس ایدهی زمین مرکزی محاسبه و تنظیم شده است و دقت بسیار بالایی نیز دارد. اگر ایدهی زمین مرکزیت اشتباه است، پس این تقویم ما چرا اینقدر دقیق عمل میکند؟
مساله سادگی و سختی در حل مساله است. شما میتوانید زمین را مرکز جهان بگیرید و طبق آن محاسبات خود را انجام دهید، اما با هزار زحمت و مشقت فراوان به پاسخ برسید. شخص دیگری میتواند ماه را مرکز جهان در نظر بگیرد و باز این مساله را به روشی بسیار سختتر و با پیچیدگی و زحمت به مراتب فراوان حل کند. اساسا هر مسالهای که به آن برمیخوریم همین است. شما میتوانید در مواجه با هر مسالهای، از هر جایی و هر زاویهای شروع به حل کنید، اما یک راه حل بسیار ساده است و یک راه حل بسیار دشوار و طاقت فرسا. اساسا هدف علم این است که مسائل به سادهترین شکل ممکن حل شود.
در همان مثال فوق، ما اگر خورشید را مرکز منظومهی شمسی در نظر بگیریم، محاسبات بسیار بسیار ساده تر میشود. اما اگر زمین را مرکز هستی بدانیم، مسائل آنقدر پیچیده میشود که ممکن است اصلا گاهی اوقات به هیچ جوابی نرسیم. به عنوان مثال، در علوم هیئت قدیم، مسائل برایشان آنقدر پیچیده شده بود که اسم پنج جرم آسمانی را خمسهی متحیره گذاشته بودند. حرکت این پنج جرم آسمانی یعنی عطارد، زهره، مریخ، مشتری و زحل آنقدر پیچیده به نظر میرسید که میگفتند این اجرام اصلا در حیرت هستند و گیج میزنند و از قانونی پیروی نمیکنند.
اما آن اجرام آسمانی متحیر و گیج نبودند، بلکه خود این منجّمانی که زمین را مرکز هستی فرض کرده بودند، در حیرت و گیجی به سر میبردند.
اما غرض از این مثال اینکه ما میتوانیم همین مشکل را در زندگی مشاهده کنیم. گاهی اوقات در زندگی با مسائلی مواجه میشویم که تصور میکنیم این مسائل لاینحل هستند و هیچ راه حلی برای آنها وجود ندارد. با آن مرحله بسیار کلنجار میرویم و انرژی زیادی از دست میدهیم و دست آخر مانند آن منجّم، متحیر و گیج میمانیم. اما ممکن است زاویهی نگاه ما اشتباه باشد و ما برای حل مساله، از دید اشتباهی وارد شده ایم و لقمه را دور سرمان چرخانده ایم و یا داریم سرنا را از سر گشادش مینوازیم. شاید اگر کمی زاویهی دیدمان را تغییر دهیم، مساله برایمان مثل آب خوردن حل شود. و این درسی بود که من از سال ۱۴۰۲ گرفتم.
در سال جدید، آرزو میکنم مسائل را از زاویهی درست ببینید تا با دشواری کمتر از آنها خارج شوید. سال نو مبارک
تصویر بالا: سال نو مبارک باشد، اثر بهمن محصص
– اَبا اِباد