مدتی قبل در یکی از شبکههای اجتماعی دیدم شخصی استدلالی کرده، از جنس تحلیلهای آبکی اینستاگرامی. گفته بود که چون هفتاد درصد بدن ما از آب تشکیل شده و از طرف دیگر، ماه نیز باعث جذر و مد آب دریا میشود، پس ما نیز که بیشتر بدنمان را آب ساخته، تحت تاثیر جاذبهی ماه قرار میگیریم. به همین خاطر، در شبهایی که ماه کامل است ما نیز دچار جذر و مد (#tide) میشویم و حالات جسمی و روحیمان به شدت متلاطم میشود.
خب ما میدانیم که علت جذر و مد، تاثیر گرانش (#gravity) ماه است. اما گرانش ماه برایش آب یا خشکی فرقی نمیکند. این گرانش به همه چیز وارد میشود، اما چون آب سیال است، ما میتوانیم تاثیر گرانش روی آب دریا و اقیانوس را به راحتی ببینیم. و همچنین میزان این نیروی گرانش بر روی جرم آب در بدن یک فرد، بسیار ناچیز است. شاید اگر ابعادمان به اندازهی دریا بود و همانقدر آب در بدنمان داشتیم، میتوانستیم در حین ناخوش احوالی بگوییم که دچار جذر و مد شده ام. شاید آنهایی که میگویند دلشان دریاست تحت تاثیر جاذبهی ماه دچار جذر و مد میشوند. اما برعکس کسی که دلش دریاست، یعنی خیلی راحت تاثیر تاثیر فشارها قرار نمیگیرد. اما از این موضوعات که بگذریم، این سوال پیش میآید که:
این حجم زیاد آب روی کرهی زمین از کجا آمده است؟
حدود ۶۰ درصد (در بزرگسالان) تا ۸۰ درصد (در نوزادان) بدن انسان را آب تشکیل داده است. ۷۰ درصد کرهی زمین را نیز آب فرا گرفته است. به همین خاطر، برایمان مهم است بدانیم که این آب از کجا آمده است. نظریاتی که در این مورد ارائه شده، در دو دستهی کلی طبقه بندی میشود. نظریاتی که میگوید از ابتدا آب همینجا روی زمین بوده و بنابراین زمین از ابتدا آبدار متولد شده است. دستهی دیگر که میگوید این آب از جایی خارج از زمین، به زمین رسیده است. شاید هم، منشأ آب روی زمین، هر دو مورد بوده است. نظریهی اول مورد تردید است، چرا که در ابتدای پیدایش سیارات منظومهی شمسی، بخش داخلی منظومه آنقدر داغ بوده که اگر آبی هم روی زمین بوده، میبایستی تبخیر شده و از زمین فرار میکرده است. شاید هم این آب در لایههای زیرین زمین محبوس بوده است.
اما نظریهی دیگر که بسیار جالبتر به نظر میرسد، این است که شاید منشا این آب، دنبالهدارها (#comet) و سیارکها (#asteroid) بوده باشند. جایی بین ۳/۸ تا ۴ میلیارد سال قبل، مدار سیارات عظیم قسمت بیرونی منظومهی شمسی شروع به تغییر میکند. این تغییر، حجم عظیمی از سیارکها و دنبالهدارها را به سمت سیارات داخلی گسیل کرده و این اجرام آسمانی، برای ما آب را به ارمغان میآورند. از این رویداد، تحت عنوان آخرین بمباران سنگین (Late Heavy Bombardmen) یاد میشود. این هم نظریهی جالبیست اما وقتی فضاپیماهای ناسا (#nasa) چند دنبالهدار از جمله دنباله دار هالی را از نزدیک بررسی کردند و نمونههای آب آن را به زمین بازگرداندند، دیدیم که ترکیب شیمیایی آب روی دنبالهدارها با آب روی زمین متفاوت است. اما تحقیقات روی سیارکها و شهاب سنگها ادامه یافت و مشخص شد که آب محبوس در آنها، ترکیبی دقیقا مشابه آب روی زمین را دارند.
پینوشت : آیا میتوانیم بگوییم ۷۰ درصد بدن ما از سیارکها و شهاب سنگ ها آمده است؟ خیلی حس خوبیست.
تصویر فوق: سیارکی که مدتی قبل به کمک تلسکوپ SOFIA در سطح آن آب رویت شد. جالب است بدانید که این تلسکوپ توسط یک هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ حمل شده و به لایهی استراتوسفر برده میشود تا رصد از آنجا صورت گیرد.
– اَبا اِباد