سیارهی زهره با اینکه نسبت به سیارهی عطارد از خورشید دورتر است، دمای بیشتری نسبت به عطارد دارد. علت آن نیز، اثر گلخانهای در اتمسفر این سیاره است. اتمسفر سیارهی زهره از دی اکسید کربن غنیست و این گاز گلخانهای، مانع این میشود که گرمایی که از سمت خورشید، وارد این سیاره میشود، از آن فرار کند و به فضا بازگردد. رفته رفته با به دام افتادن این گرما در زهره، دمای این سیاره افزایش یافته است. دمای سطح زهره یا همان ونوس به طور میانگین ۴۶۵ درجهی سانتیگراد است. چنین دمایی، شانس هر گونه شکل گیری حیات حداقل انواعی از حیات که ما میشناسیم را از بین میبرد. زهره در واقع همانند یک کورهی بزرگ است که هیچ موجود زندهای نمیتواند درون آن دوام بیاورد. حتی معدود فضاپیماهایی که به این سیاره پرتاب شده نیز، مدت کوتاهی بعد از ورود به آن، از کار افتاده است.
اما دانستن این موضوع راجع به زهره، چه کمکی به ما میکند یا چه فایدهای برای ما دارد؟
خاقانی قصیدهای دارد که با این بیت شروع میشود : هان! ای دلِ عبرت بین! از دیده عِبَر کن! هان! ایوانِ مدائن را آیینهی عبرت دان! این سیارهی زهره نیز برای ما همچون ایوان مدائن خاقانی میماند. چرا؟ فرض کنید موجودات هوشمند فرازمینی، سه میلیارد سال قبل در جستجوی حیات، به سیارات مختلف کیهان سفر کرده باشند و سیاراتی که پتانسیل پیدایش حیات دارند را علامت گذاری کرده باشند. وقتی آنها سه میلیارد سال قبل، به منظومهی شمسی رسیدند، سیارهی زهره (به احتمال زیاد و با توجه به مدلسازیها) یک سیارهی خوش آب و هوا بود که در سطح آن، آب فراوانی وجود داشت. در آن زمان زمین اما هنوز یک سیارهی بسیار داغ بود که به نظر نمیرسید بتواند حیات را در خودش جای دهد. فرازمینیها با بررسی این سیارات به این نتیجه رسیدند که احتمالا چند میلیارد سال بعد، روی زهره حیات ایجاد شود. پس زهره را به عنوان یک سیارهی مهم علامت گذاری کردند و رفتند تا نقاط دیگر کهکشان را برای یافتن حیات، جستجو کنند.
اما وقتی سه میلیارد سال بعد برگشتند، دیدند که زهره از بابت اثر گلخانهای به یک کورهی بزرگ تبدیل شده است و هیچ اثری از حیات در آن نیست. با این حال دیدند زمین شانس آورده و عوامل مختلف دست به دست هم داده تا شرایط زمین به گونهای معتدل شود و بار حیات بر دوش زمین بیفتد. اما حالا در این زمین، موجودات هوشمند دوپایی تکامل یافته اند که اینها آنقدر پیشرفت کرده اند که در حال تکرار تجربهی سیارهی زهره هستند.
این موجودات دوپا، در حال تولید مقادیر زیاد گازهای گلخانهای هستند و سرنوشتی مشابه سیارهی زهره، در انتظار سیارهی زمین است. این موجودات فرازمینی میدانند که اگر دوباره این نقطه از کیهان را ترک کنند و چند میلیون سال بعد بازگردند، سیارهی زمین نیز به سرنوشتی مشابه سیارهی زهره دچار شده است. تنها یک امید وجود دارد، اینکه این موجود دوپای هوشمند، از سرنوشت سیارهی زهره عبرت بگیرد و قبل از اینکه خیلی دیر شود، از تشدید تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین، جلوگیری کند. مقابله با تغییرات اقلیمی، دیگر برای ما یک انتخاب یا یک نمایش نیست، بلکه یک ضرورت است.
تصویر بالا سمت چپ، سیارهی زهره در سه میلیارد سال قبل. تصویر سمت راست، سیارهی زهره در زمان حال.
مدلسازیها نشان میدهد که زهره تا ۷۵۰ میلیون سال قبل، شرایطی همچون حال زمین را داشته است.
– اَبا اِباد