روزی شخصی به شما می‌رسد و می‌گوید : اجازه دهید من دستتان را برایتان قطع کنم. با یک دست قطع کردن که چیزی نمی‌شود و نمی‌میرید. سرتان را که نمی‌خواهم از بدنتان جدا کنم، فقط یک دست است دیگر. چیزی نمی‌شود زنده می‌مانید. به نظرتان چرا ما روی از دست دادن یک دست اینقدر حساسیم؟ چون فرم بدن ما به هم می‌خورد؟ چون کارایی‌مان کاهش می‌یابد و کارهایی که می‌توانیم انجام دهیم به شدت محدود می‌شود؟ چون بدن ما اینطوری کامل و طبیعی‌ست؟
خب حالا از بدن انسان برویم سراغ یک جنگل. فرض کنید در یک جنگل ما درختان را قطع نکنیم، اما چوب‌های کف جنگل را جمع کنیم. هر درختی که خشک شده و افتاده، آن را از جنگل خارج کنیم. به نظرتان این کار هیچ مشکلی ندارد؟ به هر حال داریم جنگل را تمیز می‌کنیم و اینطوری جنگل قشنگ و تمیز و مرتب می‌شود. چون شاخه‌ها و تنه‌ی خشک درختانی که خودشان سقوط کرده اند را از کف جنگل جمع کرده ایم. نه جانم. جنگل نیز همانند بدن انسان از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که همگی به هم مرتبط هستند. شاید بتوان اینطور فکر کرد که درختان نقش سر این بدن را دارند و خب با قطع درختان، جنگل از بین می‌رود. اما بقیه‌ی اعضای این بدن چطور؟
جنگل فقط انبوه درختان کنار یکدیگر نیست، بلکه جنگل یک اکوسیستم زنده‌ی بزرگ است که درختان تنها بخشی از این اکوسیستم بزرگ هستند. به همین خاطر است که بسیاری از اوقات، تلاش‌ها برای جنگل‌کاری مصنوعی، با شکست مواجه می‌شود و حتی در صورت موفقیت نیز، جنگلهای مصنوعی شباهت زیادی به جنگلهای طبیعی ندارند. چرا که جنگلهای طبیعی طی هزاران سال ایجاد شده اند. پس همانطور که نمی‌توانیم با چسباندن دو دست و دو پا و یک بدن و یک سر، یک انسان بسازیم، به همین شکل ما نمی‌توانیم ظرف ده بیست سال، تمام اکوسیستم جنگل را صرفا با درختکاری مصنوعی شبیه سازی کنیم. اما نقش این شاخه و تنه‌ی درختان خشک برای جنگل، چیزی بیشتر از نقش دست در بدن ماست. بسیاری از حشرات از جمله سوسک‌های جنگلی، زنبورهای عسل و مورچه‌ها، از همین تنه‌ی خشک درختان به عنوان لانه‌ی خود استفاده می‌کنند. از طرف دیگر، حدود ۴۵ درصد از گونه‌های پرندگان نیز از همین تنه‌ی درختان خشک برای ساختن لانه بهره می‌برند. این تنه‌های درختان مرده، همچنین منبع تغذیه‌ی مهمی برای بسیاری از گونه‌های قارچ و باکتری‌ها هستند. قارچ‌ها نیز خود منبع غذایی مهمی برای بسیاری از گونه‌های جانوری به حساب می‌آیند.
در کنار همه‌ی اینها، این تنه‌ها و شاخه‌های درختان، نقش بسیار مهمی در تثبیت خاک جنگل نیز ایفا می‌کند. در هنگام وقوع باران‌های شدید، این تنه‌ها و شاخه‌های خشک درختان در کف جنگل‌ها، مانع سرعت گرفتن آب و ایجاد سیلاب و در نتیجه باعث کاهش فرسایش خاک می‌شود. پس می‌توان گفت که خارج کردن این چوب درختان مرده از جنگل، چیزی بیشتر از قطع کردن دست یک انسان است.
پی‌نوشت: مواردی که گفته شد، یافته‌های جدیدی نیست و دهه‌هاست که متخصصان جنگلداری این مسائل را می‌دانند. در بسیاری از کشورهای پیشرفته، شما اگر حتی یک شاخه‌ی خشک را از جنگل خارج کنید، با جریمه‌های سنگین مواجه می‌شوید. اما چندی قبل در ایران خبری منتشر شد که مثل اینکه مجوز برداشتن این تنه‌های خشک از جنگلهای هیرکانی صادر شده است که البته اگر متوقف نشود، در آینده شاهد نابودی هرچه سریع‌تر جنگلهای هیرکانی خواهیم بود.
– اَبا اِباد