موضوع خیلی ساده است، هر آنتی بیوتیکی، هر باکتری را از بین نمیبرد.
گاهی اوقات شما در هنگام بیماری یک نوع آنتی بیوتیک را مصرف میکنید و تغییری در روند بیماری مشاهده نمیکنید، اما وقتی آنتی بیوتیک را تغییر میدهید، به سرعت اثربخشی آن را میبینید. دلیل آن این نیست که این آنتی بیوتیک بد بوده و آن یکی خوب است. در واقع آن آنتی بیوتیک برای از بین بردن این باکتری نامناسب و این یکی مناسب بوده است. از آنجایی که اکثر بیماریهای واگیردار، منشا باکتریایی دارند، تعیین حساسیت و مقاومت باکتریها به انواع آنتی بیوتیک ها، بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که بدین شکل، پزشکان میتوانند رژیمهای درمانی مناسبی را برای بیماران خود تجویز کنند. این یکی از دلایلیست که گفته میشود به صورت خودسرانه آنتی بیوتیک مصرف نکنید.
در صورتی که شخص دچار عفونت باکتریایی شود، آزمایشی تحت عنوان آزمایش حساسیت آنتی بیوتیکی (antibiotic susceptibility testing یا AST) انجام میشود تا مشخص گردد کدام رژیم درمانی برای درمان این شخص، موثرتر خواهد بود.
زمانی که مشخص شد که دقیقا کدام نوع باکتری عامل این بیماریست، درمان آغاز میشود. روش AST علاوه بر نوع باکتری، دُز موردنیاز برای درمان آن عفونت باکتریایی را نیز تعیین میکند و نیازی نیست شخص، مقادیر بیش از حد آنتی بیوتیک دریافت کند. استفاده از این روش در کشورهایی مثل ایران که آنتی بیوتیکها به راحتی در دسترس همهی مردم است و افراد به صورت نادرست و در مقادیر زیاد آنتی بیوتیک دریافت میکنند، بسیار اهمیت دارد. چرا که چنین رویکردی در مصرف آنتی بیوتیک ها، باعث افزایش مقاومت بسیاری از باکتری ها در برابر آنتی بیوتیک ها میشود. روش AST، چندین دهه است که مورد استفاده قرار میگیرد و روش جدیدی نیست.
به همین علت، تکنیکهای مختلفی برای انجام تست AST ارائه شده است.
یکی از این روشها، روش Kirby-Bauer نام دارد که در آن، نمونهی باکتری در محیط کشت قرار میگیرد و آنتی بیوتیک های مختلف به نقاط مختلف محیط کشت اضافه میشود. بعد از ۱۶ تا ۲۴ ساعت قرارگیری در محیط مناسب، مشخص میشود که هر آنتی بیوتیک تا چه حد مانع رشد باکتریها در اطراف خود شده است. با وجود اینکه این روش بسیار ساده است، سرعت و بازدهی بسیار پایینی دارد و بیماران نمیتوانند مدت زیادی صبر کنند تا نتیجهی چنین روشی مشخص شود. در روشهای جدید، کافیست نمونهی گرفته شده از بیمار در دستگاه لود شود و بعد از چند دقیقه، دستگاه آنتی بیوتیک مناسب را اعلام میکند.
روش مورد استفاده در این دستگاهها بدین صورت است که باکتریها درون تلههایی به دام میافتند. به هریک از این تلهها یک نوع آنتی بیوتیک اضافه شده و سپس، سرعت رشد باکتری ها، اندازه گیری میشود. بدین صورت آنتی بیوتیک موردنظر سریعا مشخص میگردد.