اَبا اِباد

اختر فیزیک

تفاوت مدار دایره‌ای (شکل داخلی) و مدار بیضوی (شکل نقطه چین)

بیضوی بودن مدار سیارات

شما همین الان از هرکسی بپرسید که مدار چرخش سیارات منظومه‌ی شمسی به دور خورشید، به چه شکلی‌ست، احتمالا از هر ده نفر، بیشتر از پنج نفر پاسخ خواهند داد که دایره‌ای‌ست. اما واقعیت این است که مدار سیارات منظومه‌ی شمسی، بیضوی‌ست نه دایره‌ای. دوباره اگر از هرکسی بپرسید که خورشید کجای منظومه‌ی شمسی قرار …

بیضوی بودن مدار سیارات ادامه »

تقویم کیهانی

تقویم کیهانی

ما انسان‌ها پدیده‌های خیلی خیلی جدیدی در جهان هستی، هستیم. کل تاریخ بشر در مقابل تاریخ کیهان، مثل یک پلک زدن است. از طرف دیگر با توجه به وسعت کیهان و با توجه به قوانین احتمال، بسیار بعید است که موجودات زنده‌ی هوشمندی همچون ما یا حتی هوشمندتر از ما، در این پهنه‌ی کیهان وجود …

تقویم کیهانی ادامه »

جت بزرگ مربوط به سیاهچاله‌ی مرکزی کهکشان ام ۸۷

جت های اخترفیزیکی

الان که دیگر سال‌هاست همه آپارتمان‌نشین شده‌اند. ولی‌ خوشبختانه کودکی من در نیشابور گذشت و بیشتر زمان کودکی را نیز در حیاط خانه و کوچه گذارندم. مخصوصا تابستان که بساط آب بازی به راه بود. فکر می‌کنم هرکسی در کودکی در حیاط خانه، این آزمایش را انجام داده که انگشتش را در دهانه‌ی شلنگ فرو‌ …

جت های اخترفیزیکی ادامه »

نقشه‌ی تابش زمینه‌ی کیهانی مربوط به ۳۸۰ هزار سال بعد از بیگ بنگ

چرا هنوز بیگ بنگ را می‌بینیم؟

یک سوال خیلی ساده : چرا ما هنوز بیگ بنگ را می‌بینیم؟ ما هنوز تابش زمینه‌ی کیهانی (CMB) را می‌بینیم و‌ این تابش زمینه‌ی کیهانی، نوری‌ست که از بینگ بنگ به ما می‌رسد. اما چرا این نور قطع نمی‌شود؟ این سوالی‌ست که همواره پرسیده می‌شود. حتما شنیده‌اید که اگر خورشید در همین لحظه خاموش شود، …

چرا هنوز بیگ بنگ را می‌بینیم؟ ادامه »

انفجار ابرنواختر

سرعت بالا چند؟

یک روزی من و شما در یک کافه‌ای در نیشابور نشسته ایم و در کنار نوشیدن چای و قهوه‌مان، داریم راجع به مسائل علمی و فلسفی گفتگو می‌کنیم. جایی در میانه‌ی بحث ما حرف از سرعت بالا می‌شود. من می‌پرسم که منظور ما از سرعت‌ بالا در این بحث چیست؟ شما می‌گویید مثلا سرعت نور؟ …

سرعت بالا چند؟ ادامه »

اولین رنگ جهان

اولین رنگ جهان

من که این حرف‌ها را قبول ندارم که تعداد رنگ‌هایی که مردها می‌توانند تشخیص دهند، کمتر از تعداد رنگ‌هایی‌ست که زن‌ها می‌توانند تشخیص دهند. اصلا کدام آزمایش و تحقیق علمی این موضوع را بررسی کرده است و اگر بررسی کرده، آیا رفته‌اند و از مردهای همه‌ی‌ مناطق دنیا سوال پرسیده اند که مشخص شود رنگ‌ها …

اولین رنگ جهان ادامه »

تغییر ثابت گرانش

تغییر ثابت گرانش

دهه‌ها قبل، اخترفیزیکدان بزرگ آمریکایی، ادوین هابل به ما نشان داد که جهانی که ما در آن زندگی‌ می‌کنیم در حال بزرگ شدن است. ما از این پدیده تحت‌ عنوان انبساط کیهان یاد می‌کنیم. زمانی که ادوین هابل در حال بررسی کهکشان‌های دوردست بود، دریافت که همه‌ی کهکشان‌های دوردست در حال دور شدن از ما …

تغییر ثابت گرانش ادامه »

تعریف حیات از نگاه کارل ساگان

تعریف حیات از نگاه کارل ساگان

یکی از جنبه‌های بسیار عجیب و‌ جذاب هستی، مساله‌ی حیات است. یافتن حیات در کرات و منظومه‌های دیگر، سال‌هاست موضوع تحقیقات دانشمندان است. انسان در گذشته، به هر چیز متحرکی که توضیحی برای آن نداشته، حیات را نسبت می‌داده. در کتب قدما حتی برای همین کرات سماوی نیز از این جهت که در مدارهای مشخصی …

تعریف حیات از نگاه کارل ساگان ادامه »

منطقه‌ی فرو روی سیاهچاله

منطقه‌ی فرو روی سیاهچاله

ظرف‌های شام را شسته‌ اید (البته اگر مثل من ماشین ظرفشویی ندارید)، اما در تمام مدت درپوش کفشور سینک ظرفشویی را برنداشته‌اید. ناگهان آن را برمی‌دارید و در لحظات آخر خالی شدن سینک، می‌بینید که چیزی شبیه گرداب اطراف حفره ایجاد می‌شود. ذرات دور حفره به سرعت می‌چرخند و می‌چرخند. اما در نهایت می‌بینید ذرات …

منطقه‌ی فرو روی سیاهچاله ادامه »

پارادوکس اطلاعات سیاهچاله

پارادوکس اطلاعات سیاهچاله

در یک روز سرد زمستانی، کنار شومینه نشسته اید و روی یک تکه کاغذ مطالب مهمی را می‌نویسید. از آنجایی که نمی‌خواهید کسی این مطالب را بخواند، بعد از پایان نامه، آن را درون یک ظرف قرار داده و درون آتش قرار می‌دهید. در عرض چند ثانیه، نامه تبدیل به خاکستر می‌شود. آیا کسی می‌تواند …

پارادوکس اطلاعات سیاهچاله ادامه »