یک زمانی در خیابان جمهوری وقتی از علاءالدین به سمت ولیعصر می‌رفتید، کنار خیابان عده‌ای گوشی‌های دست دوم یا نو اما بدون جعبه را به قیمت خیلی پایین می‌فروختند و خب همه می‌دانستند که بسیاری از این گوشی‌ها، سرقتی است و به همین خاطر فاقد کارتن است. نمی‌دانم که آیا هنوز هم هستند یا نه. آن زمان هنوز اینطور نبود که بتوانند به محض گذاشتن سیم کارت، گوشی را پیدا کنند یا سیم کارت بسوزد. بازارشان هم نسبتا داغ بود. اما بسیاری از افراد از خریدن این گوشی‌ها خودداری می‌کردند.
چرا که این عمل را اخلاقی نمی‌دانستند و می‌گفتند اگر ما گوشی سرقتی بخریم، کاسبی آن دزدها سکه می‌شود و آنها وقتی می‌بینند مشتری وجود دارد، گوشی‌های بیشتری می‌دزدند و این موضوع دومینووار به خودمان می‌رسد و یک روزی باید به آنجا برویم و گوشی دزدیده شده‌ی خودمان را باز از همان دزدها بخریم. عده‌ای هم می‌گفتند شاید صاحب آن گوشی دزدی، آدمی بوده که دیگر توانایی خرید همان گوشی را نداشته باشد. غرض اینکه اکثر افراد نه از بابت دردسر همراه با خرید گوشی دزدی، بلکه از بابت غیراخلاقی بودن این کار، از خرید گوشی‌های دزدی خودداری می‌کردند.
آیا می‌توان از تشبیه استفاده کرد و این مساله را به خرید هر کالا یا خدماتی تسری داد؟
مثلا فرض کنید شما از یک برند لباس معروف، لباسی می‌خرید که از برندهای دیگر و با همان کیفیت، بسیار بسیار ارزان‌تر است. گزارش‌ها هم نشان داده که این برند در تولید لباس‌هایش، به شکلی وسیع از کودکان کار استفاده می‌کند و وضعیت این کودکان به شدت بغرنج است و اتفاقا علت ارزان بودن این لباس ها نیز همین موضوع است.
آیا اینجا نمی‌توان گفت که این برند در حال دزدیدن دوران کودکی این کودکان است؟
آیا با همان استدلال که ما گوشی دزدی نمی‌خریم، نمی‌توان گفت که خریدن لباس از چنین برندی، غیراخلاقی‌ست؟
به عنوان مثال دیگر، فرض کنید یک برند تولید کننده‌ی لوازم خانگی چوبی، به واسطه‌ی استفاده‌ی غیرقانونی و غیرمسئولانه از منابع طبیعی یک کشور، در حال ارائه‌ی محصولاتی با قیمت بسیار پایین است. اینجا نیز آن برند دارد منابع طبیعی یک کشور را می‌دزدد. یا اینکه یک کمپانی دیگر، به واسطه‌ی همکاری با یک حکومت تمامیت خواه (توتالیتر) و دسترسی به یک رانت ویژه، می‌تواند خدمتی را بسیار ارزان‌تر از دیگر رقیبان خود ارائه دهد، او نیز در حال دزدیدن حقوق عده‌ای از مردم است که تحت آن حکومت تمامیت خواه زندگی می‌کنند.
همه‌ی این موارد به نوعی مشابه همان سارقان گوشی در کنار علاء الدین است. ما اگر می‌خواهیم چرخه‌ی بی‌عدالتی به پایان برسد، باید خودمان را مسئول بدانیم. اگر ما از آن برندی که از کودکان کار استفاده می‌کند لباس نخریم، آن برند به این کار پایان خواهد داد و دیگر برندها نیز جرات چنین کاری به خود نخواهند داد. این در مورد بسیاری از برندها صدق می‌کند. راه مقابله با آنها نیز همین است که ما خودمان را مسئول بدانیم و بی‌تفاوت نباشیم.
– اَبا اِباد