اَبا اِباد

Jeremy

تفاوت چپ و راست در جهان

مدتی قبل برای رسیدن به محل کارم، دو مسیر پیش رو داشتم که در یکی می‌بایست به سمت‌ راست می‌پیچدم و در دیگری به سمت چپ. من به طور ناخودآگاه از اولین روز، مسیر سمت‌ راست را انتخاب کردم. چندی بعد هنگام خروج از ایستگاه قطار به همراه یکی از همکارانم، به دنبال او به مسیر سمت چپ رفتم و متوجه شدم مسیر سمت چپ کوتاه‌تر است. در روزهای بعد علیرغم اینکه می‌دانستم مسیر سمت چپ کوتاه‌تر است و دو مسیر از نظر مناظر اطراف نیز شبیه به هم بودند، باز هم مسیر سمت راست را انتخاب می‌کردم. نمی‌دانم دقیقا علت این موضوع چیست، تنها احساس می‌کردم در مسیر راست، احساس راحت‌تری دارم. اما می‌دانم که چنین اولویت‌بندی نسبت به جهت در دیگران نیز وجود دارد. مثلا شنیده‌ام که در انگلستان که خودروها از سمت چپ خیابان حرکت می‌کنند، عابران پیاده نیز از سمت چپ پیاده‌روها و پله‌ها حرکت می‌کنند و همچنین بر روی پله‌برقی در سمت چپ می‌ایستند.

جالب اینجاست که این اولویت‌بندی در طبیعت نیز مشاهده می‌شود. در بین سیارات منظومه‌ی شمسی، تنها دو سیاره‌ی اورانوس و زهره به صورت ساعتگرد (در جهت حرکت عقربه‌های ساعت یا راست‌گرد) به دور خود می‌چرخند و باقی سیارات، همگی به صورت پادساعتگرد (خلاف جهت حرکت عقره‌های ساعت یا چپ‌گرد) به دور خود می‌چرخند. همچنین اگر از بالا (قطب شمال خورشید) به کل منظومه‌ی شمسی نگاه کنیم، تمامی سیارات به شکل پادساعتگرد به دور خورشید می‌چرخند. البته این جهت چرخش، کاملا تصادفی است. همچنین جهت چرخش بعضی کهکشان‌ها به صورت ساعتگرد و جهت چرخش برخی دیگر پادساعتگرد است.

اخترشناسان برآورد می‌کنند که نیمی از کهکشان‌ها به صورت ساعتگرد و نیمی دیگر به صورت پادساعتگرد می‌چرخند. این موضوع در ابعاد اتمی نیز خود را نشان می‌دهد. مثلا از دو الکترون یک اوربیتال، یکی به صورت ساعتگرد و دیگری به شکل پادساعتگرد به دور خود می‌چرخد. در ابعاد مولکولی، دو مولکول می‌توانند از نظر ساختار کاملا مشابه باشند، اما تصویر آینه‌ای یکدیگر باشند. به چنین مولکول‌هایی اِنانتیومر گفته می‌شود. همانند دستکش دست راست که دقیقا شبیه دستکش دست چپ است، اما نمی‌توان آن را برای دست چپ استفاده کرد، اناتیومرها نیز ساختاری مشابه دارند، اما خواص آن‌ها متفاوت است. به عنوان مثال، بیشتر مرکبات درون خود مولکولی با نام لیمونن دارند. این مولکول انانتیومر است. در حالی که مولکول ساعتگرد بوی پرتغال می‌دهد، مولکول پادساعتگرد، بیشتر عطر و بویی نزدیک به لیمو دارد. پس من در این موضوع تنها نیستم و طبیعت نیز برای جهت چرخش، تفاوت قائل است.

– اَبا عِباد
تصویر: جرمی Jeremy (حلزون بالایی)، معروف به حلزون چپ دست. در حالیکه لاک بیشتر حلزون‌ها، ساختاری راستگرد دارد، ساختار لاک جرمی، چپ‌گرد بود. نام این حلزون از نام جرمی کوربین رهبر حزب کارگر بریتانیا که یک حزب چپ میانه‌رو است، گرفته شده است. این حلزون در سال ۲۰۱۷ و زمانی که دانشمندان به دنبال یافتن یک جفت چپ‌گرد برای او بودند، معروف شد. تا پیش از آن، این حلزون به خاطر ناتوانی در جفت‌گیری با حلزون‌های راستگرد، به حلزون تنها نیز معروف بود.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *