ما میدانیم که ستارگان و سیارات، با نیروی گرانش ایجاد میشوند. در واقع تودههای گاز و غبار در فضا، تحت گرانش، یکدیگر را جذب کرده و در نهایت در یک نقطه جمع میشود. علت اینکه ستارگان و سیارات شکل کروی دارند نیز همین است. شکل کره باعث میشود که تمام نقاط روی سطح آن، یک فاصله را از مرکز کره داشته باشند و نیروی گرانش روی همهی آن نقاط، به یک میزان اثر کند. اگر روزی سیارهای منفجر شود و شدت این انفجار فرضی به گونهای باشد که ذرات آن خیلی از یکدیگر دور نشوند، میتوانیم انتظار داشته باشیم که در اثر گرانش، ذرات مجددا یک جا جمع شوند و سیارهی جدیدی شکل دهند. البته ما چنین چیزی را تا به حال ندیده ایم. از طرف دیگر، مطابق نظریهی بیگ بنگ، ما میدانیم که در ابتدای جهان یک انفجار بزرگ رخ داده است و در اثر این انفجار، جهان هنوز بعد از ۱۴ میلیارد سال، در حال انبساط است.
اما آیا گرانش جهان میتواند روزی بر انرژی این انفجار غلبه کند و انبساط را متوقف کند.
در اینجا سه سناریو وجود دارد:
اول اینکه انبساط متوقف شده (شتاب منفی) و انقباض آغاز شود و تمام جهان مجددا در همان نقطهی آغازین متمرکز شود. دوم اینکه در نقطهای، انبساط متوقف شده (شتاب صفر) و جهان منقبض نشود و در یک حالت تعادل باقی بماند.
سوم اینکه گرانش نتواند به این انبساط غلبه کند (شتاب مثبت) و انبساط جهان همچنان با سرعت بیشتری ادامه یابد.
از آنجایی که اخترشناسی در دهههای اخیر، به تواناییهای آزمایشی دقیق دست پیدا کرده است، دیگر تنها متکی به فرضیات نیست و ما میتوانیم فرضیات خود را بسنجیم. اما راجع به سرعت انبساط عالم، دو گروه از دانشمندان در سال ۱۹۹۸، از طریق مطالعهی ستارگان در حال انفجار (سوپرنوا یا ابرنواختر) در کهکشانهای بسیار دوردست، به بررسی این موضوع پرداختند. بررسی هر دو تیم نشان میداد که این ابرنواخترها، بین ۱۰ تا ۱۵ درصد دورتر از جایی که طبق محاسبات باید باشند، هستند. در واقع این موضوع نشان میداد که سرعت انبساط جهان، همچنان در حال افزایش است. شبیه اینکه بمبی را منفجر کنید و غبار حاصل از آن، هر لحظه با سرعت بیشتری پخش شود.
اما چه انرژی باعث میشود که این اتفاق بیفتد؟
چرا گرانش عظیم کهکشانها نمیتواند بر این انرژی غلبه کند و انبساط متوقف شود؟
این انرژی بزرگ که ما هنوز چیز زیادی راجع به آن نمیدانیم، “انرژی تاریک” یا Dark Energy نام دارد.
هنوز توضیح قابل قبولی راجع به ماهیت این انرژی وجود ندارد.