اَبا اِباد

Where is the dark matter?

ماده‌ تاریک

در همین لحظه که در پارک قدم می‌زنید و از هوا لذت می‌برید یا بر روی صندلی خود نشسته‌اید و در حال کار کردن با گوشی تلفن همراه خود هستید، کره‌ی زمین با سرعت حدود ۳۰ کیلومتر بر ثانیه یا به عبارتی ۱۱۰ هزار کیلومتر بر ساعت، در حال چرخش به دور خورشید است. علت چرخش ما به دور خورشید، نیروی گرانشی‌ست که خورشید بر زمین وارد می‌کند.

سرعت چرخش ما به دور خورشید، با (مجذور) جرم خورشید رابطه مستقیم و با (مجذور) فاصله‌ی ما از خورشید رابطه‌ی عکس دارد.

اگر خورشید جرم بیشتری داشت، ما با سرعت بیشتری به دور آن می‌چرخیدیم. همچنین اگر از خورشید دورتر بودیم، با سرعت کمتری به دور خورشید می‌چرخیدیم. در ادامه می‌توانید سرعت چرخش سیارات دیگر را، به ترتیب فاصله از خورشید مشاهده کنید: عطارد: ۴۸ کیلومتر بر ثانیه زهره: ۳۵ کیلومتر بر ثانیه زمین: ۳۰ کیلومتر بر ثانیه مریخ: ۲۴ کیلومتر بر ثانیه مشتری: ۱۳ کیلومتر بر ثانیه زحل: ۱۰ کیلومتر بر ثانیه اورانوس: ۷ کیلومتر بر ثانیه نپتون: ۵ کیلومتر بر ثانیه همین مساله در مورد کهکشان‌ها نیز وجود دارد. در همین لحظه خورشید با سرعت حدود ۹۵۰ هزار کیلومتر بر ساعت، در حال چرخش به دور مرکز کهکشان راه شیری است. برای خورشید حدود ۲۳۰ میلیون سال طول می‌کشد تا یک‌ بار به دور کهکشان راه شیری بچرخد. بیشتر جرم یک کهکشان مارپیچی همچون کهکشان راه شیری، در مرکز آن قرار دارد. دقیقا همچون چرخش سیارات به دور خورشید، ستارگان کهکشان نیز به دور این مرکز پر جرم، در حال چرخش هستند. اما در اینجا یک‌ تفاوت وجود دارد.

ما انتظار داریم همچون منظومه‌ی خورشیدی خودمان، ستارگانی که در فاصله‌ی دورتری از مرکز کهکشان در حال چرخش هستند، سرعتی کمتری نسبت به ستارگان نزدیک‌تر داشته باشند. اما در کمال تعجب، این روند با پیش‌بینی ما همخوانی ندارد. ستارگانی که فاصله‌‌‌ی آن‌ها از مرکز کهکشان، از فاصله‌ی خورشید بیشتر است، به جای اینکه سرعت آن‌ها کمتر باشد، سرعتی تقریبا برابر با خورشید یا بعضا حتی بیشتر نیز دارند.

اما این موضوع چطور قابل توجیه است؟

تنها راهی که وجود دارد این است که در سرتاسر کهکشان، جرمی غیر از جرم ستارگان پخش شده باشد، که ما آن را نمی‌بینیم و مجموع این جرم، عامل نیروی گرانش عظیم روی ستارگان دوردست است.

ما این جرم را که نیروی گرانش آن را می‌بینیم، اما‌ نمی‌توانیم خود آن را مشاهده کنیم، ماده‌ی تاریک یا Dark Matter می‌گوییم. جالب اینجاست که بیشتر از نود درصد جرم کهکشان‌ها، ناشی از همین‌ ماده‌ی تاریک است. ماده‌ای که فضا را اشغال کرده و نیروی گرانشی ایجاد می‌کند، اما خود دیده نمی‌شود.
– ابا اباد
تصویر : ماده‌ی تاریک کجاست؟

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *