اَبا اِباد

Image - Albert Einstein and Nikola Tesla in a frame.

تفاوت اختراع و اکتشاف

مدتی قبل در ذیل یکی از پست‌هایم، شخصی در اعتراض به مطلبی که درباره‌ی اینشتین نوشته بودم، اینشتین را با تسلا و ادیسون مقایسه کرده بود.

البته که از شخصی با تحصیلات عالی آکادمیک انتظار نمی‌رود که گول اغراق‌های صورت گرفته در رسانه‌ها را راجع به تسلا و ادیسون خورده باشد و من ناگریزم در نوشتاری دیگر مشخصا در مورد این دو مخترع بنویسم. اما در اینجا علاقه دارم به یک موضوع بسیار پایه‌ای‌تر در این رابطه بپردازم و آن تفاوت اختراع (invention) و اکتشاف (discovery) است. چرا که تصور می‌کنم فردی که اینشتین و ماری کوری را با تسلا و ادیسون مقایسه می‌کند، اساسا متوجه تفاوت بنیادین صحن و سرای فعالیت دانشمندان و مخترعین نشده است. یک کشف یا اکتشاف علمی به امری اطلاق می‌شود که پیش از این وجود داشته است، اما کسی تا به حال به وجود آن پی‌ نبرده است. در این حالت شخص برای اولین بار به وجود آن چیز پی‌ می‌برد و آن را به دیگران نشان می‌دهد. مثلا نیوتن جاذبه را اختراع نکرده بلکه آن را کشف کرده است. جاذبه پیش از این وجود داشته اما کسی به وجود آن پی‌ نبرده است. یا اینکه مثلا اگر کسی بگوید ارنست رادرفورد در سال ۱۹۱۱ هسته‌ی اتم را اختراع کرد، به خطا رفته است.

یک دانشمند، یک موضوع علمی را اختراع نمی‌کند، بلکه آن را کشف می‌کند. از طرف دیگر، اختراع فرآیندی است که شخص با استفاده از ایده‌ها و اکتشافات قبلی، یک چیز کاملا نو و بدیع خلق می‌کند، چیزی که تا پیش از این وجود نداشته است. اگر کسی بگوید که گراهام بل اولین بار تلفن را کشف کرد، اصطلاح درستی به کار نبرده است. چرا که تلفن پیش از آن وجود خارجی نداشته که گراهام بل آن را کشف کند. نیکلا تسلا موتور جریان متناوب را کشف نکرد، بلکه آن را اختراع کرد. اختراع به نوعی ترکیب کردن و به کار بستن دانسته‌ها یا اکتشافات قبلی برای خلق چیزی جدید است. البته این ارتباط یک طرفه نیست و ممکن است اختراعات نیز منجر به کشفیات شوند. به عنوان نمونه، اختراع تلسکوپ منجر به کشف حلقه‌ی زحل توسط گالیله شد.

شما چه نمونه‌ی دیگری از ارتباط این دو سراغ دارید؟ پی‌نوشت – مباحث عمیق‌تری در این رابطه در فلسفه‌ی علم وجود دارد. مثلا کارل پوپر، نظریات علمی را اختراع ذهن بشر می‌داند نه کشف حقیقت هستی. بررسی بیشتر این نظریات از حوصله‌ی این بحث خارج است.
– اَباعِباد
تصویر: آلبرت اینشتین و نیکلا تسلا در یک قاب.

2 دیدگاه دربارهٔ «تفاوت اختراع و اکتشاف»

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *