اَبا اِباد

Number of endospores in a laboratory sample

تفاوت ضدعفونی کردن و استریلیزاسیون

طبق تعریف مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ یا Centers for Disease Control an Prevention یا CDC منظور از استریلیزاسیون، فرآیندی است که موجب از بین رفتن یا حذف تمامی اشکال زندگی میکروبیایی می‌شود.

استریلازسیون در مراکز بهداشتی و درمانی به روش‌های فیزیکی یا شیمیایی صورت می‌گیرد. بخار تحت فشار، هوای داغ و خشک، گاز اتیلن اکساید، پلاسمای گازی هیدروژن پراکسید و محلول‌های شیمیایی از جمله عوامل رایج مورد استفاده در استریلیزاسیون هستند. البته بایستی به تفاوت ضدعفونی کردن یا disinfection و استریل کردن یا sterilization توجه داشت و این دو را به اشتباه به جای هم به کار نبرد. استریل کردن به نوعی یک معنای مطلق دارد و شامل از بین بردن تمام اشکال حیات میکروبی می‌شود. در حالی که منظور از ضدعفونی کردن از بین بردن بسیاری یا تمام میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا یا pathogenic microorganisms به جز هاگ‌های باکتریایی یا bacterial spores (یا به اصطلاح دقیق‌تر درون هاگ یا Endospore) از سطح اجسام بی‌جان است.

پس اندوسپور عامل تعیین‌کننده‌ای در تمایز ضدعفونی از استریلیزاسیون است.

چرا که در استریلیزاسیون بایستی اندوسپورها نیز از بین بروند، در حالیکه در ضدعفونی کردن چنین اتفاقی نمی‌افتد. اما تفاوت اسپور و اندوسپور در این است که اسپور در نتیجه‌ی عمل جنسی ایجاد می‌شود. اما در مقابل اندوسپور ارتباطی به عمل جنسی ندارد. می‌توانید تصور کنید که اندوسپور‌ها یک پوشش ضخیم دارند و منتظر روز فعال شدن و زمانی که باکتری‌ها در یک‌ محیط مناسب قرار گیرند هستند. این پوشش ضخیم از اندوسپور در مقابل انواع استرس‌ها محافظت می‌کند. اندوسپورها می‌توانند صدها سال زندگی کنند. آن‌ها حتی نسبت به حرارت نیز مقاوم‌اند. البته دمای بالاتر از ۱۰۰ درجه سانتیگراد آن‌ها را از بین می‌برد. اندوسپورها زمانی که در معرض آب قرار می‌گیرند طی فرآیند جوانه زنی یا germination مجددا فعال می‌شوند. در این حالت اندوسپور متورم شده و دیواره‌ی ضخیم آن می‌ترکد. در نتیجه همان باکتری که از ابتدا درون آن وجود داشت، دوباره آزاد می‌شود.

تصویر: تعدادی اندوسپور در یک‌ نمونه‌ی آزمایشگاهی که در آن اندوسپورها به رنگ آبی (البته مطمئن نیستم آبی یا سبز) مشاهده می‌شوند. به این تکنیک رنگ آمیزی اندوسپور یا Endospore Staining گفته می‌شود که به کمک آن حضور اندوسپور در نمونه بررسی می‌شود.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *