تقریبا تمامی موجودات زنده از جمله انسانها، برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن دارند.
گیاهان و حیوانات، اکسیژن را از محیط دریافت میکنند تا انرژی تولید کنند. گیاهان و حیوانات درون آب، نمیتوانند اکسیژن موجود در هوا را مصرف کنند و به جای آن، از اکسیژن محلول در آب، استفاده میکنند. اکسیژن از طریق چرخهی اکسیژن، مرتبا در محیط جابجا میشود و همواره در دسترس همهی موجودات زنده است. اما آیا همهی موجودات زنده، برای ادامهی حیات، نیاز به اکسیژن دارند؟ خیر. چیزهایی وجود دارند که مطابق تعریف حیات، قطعا زنده هستند، اما راههای دیگری برای مصرف منابعی که در محیط به دست میآورند، یافته اند.
به عنوان مثال، تخمیر فرآیندی است که در آن، انرژی بدون حضور اکسیژن تولید میشود چرا که تخمیر یک فرآیند بیهوازیست. مخمرها (Yeasts) موجوداتی هستند که نیاز به اکسیژن ندارند و در عینحال میتوانند زنده بمانند و از طریق تخمیر موادی برای دیگر موجودات زنده ایجاد کنند. مخمرها اما میکروارگانیسمهای تک سلولی هستند. تاکنون ارگانیسمهای تک سلولی زیادی یافت شده اند که به صورت بیهوازی زندگی میکنند.
اما آیا موجودات پرسلولی نیز وجود دارند که برای ادامهی حیات، نیازی به اکسیژن نداشته باشند؟
در سال ۲۰۱۰، گروهی از دانشمندان موفق شدند، نخستین موجودات پرسلولی را در اعماق دریای مدیترانه بیابند که به طور دائمی، بدون نیاز به اکسیژن، زندگی میکنند. این گروه از دانشمندان و اقیانوس شناسان، بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰، کاوشهای متعددی در رسوبات حوضهی آب شور آتلانت در دریای مدیترانه انجام دادند و در نهایت موفق شدند در این رسوبات، سه گونهی جانوری لوریسیفر (Loricifera) را بیابند که بدون نیاز به اکسیژن، از نظر متابولیکی کاملا فعال هستند. کشف این گونهی جدید به ما در درک نحوهی شکلگیری حیات در شرایط خشن اولیهی کرهی زمین، کمک میکند.
– اَبا اِباد
تصویر – نخستین متازوئنهای (جانداران چند سلولی) یافت شده که برای ادامهی حیات، نیازی به اکسیژن ندارند.
لینک مقالهی منتشر شده در رابطه با این پژوهش
https://bmcbiol.biomedcentral.com/articles/10.1186/1741-7007-8-30