حس چشایی ما طی میلیونها سال به گونهای تکامل یافته است که ما به کمک آن دریابیم کدام غذا یا نوشیدنی را باید بخوریم و کدام غذا یا نوشیدنی را نباید بخوریم.
خوردن غذای اشتباه، در بهترین حالت موجب هدر دادن انرژی زیاد برای دریافت مواد مغذی کم میشود؛ اما حالات بدتری نیز وجود دارد، ممکن غذای ما سمی باشد و موجب مرگ ما شود. پس ما از خلال تکامل به حس چشایی مجهز شده ایم تا از خوردن خوراکیهای اشتباه خودداری کنیم و خوراکیهایی بخوریم که ارزش غذایی بالایی دارد. مثلا ما طعم شیرینی را به این علت دوست داریم که شیرینی نشان دهندهی وجود قند و در واقع انرژیست. ما طعم تلخ را دوست نداریم به این علت که اکثر چیزهایی که در طبیعت چشیده ایم و تلخ بوده است، چیزهای سمی بوده است.
اگر بپرسید که تکامل اینجا چگونه عمل کرده است دانشمندان خواهند گفت که انسانها دو دسته بوده اند، آنهایی که تلخی را دوست داشتهاند و آنهایی که تلخی را دوست نداشتهاند. اما آنهایی که تلخی را دوست داشته اند چیزهای تلخ را خورده اند و از قضا چیزهای تلخ، سمی هم بوده است و آنهایی که چیزهای تلخ خورده اند رفته رفته شانس بقایشان کم شده و از بین رفته اند. پس ما نوادگان آنهایی هستیم که چیزهای تلخ را دوست نداشته اند و چون چیزهای شیرین دوست داشته اند، با خوردن چیزهای شیرین در طبیعت، شانس بقایشان افزایش یافته است.
جالب است بدانید که امروزه سیستمهای حسی انسان آنقدر پیشرفته است که میتواند تا صد هزار طعم مختلف را تشخیص دهد.
حس طعم در واقع، روشیست که ما به کمک آن مولکولهای شیمیایی درون یک غذا را تشخیص میدهیم. همینطور باید بدانیم که طعم (flavor) چیزی فراتر از مزه (taste) است. مثلا شما بدون حس بویایی طعمها را به خوبی تشخیص نمیدهید. به همین خاطر وقتی که مثلا دچار سرماخوردگی میشوید، طعم غذاها را به خوبی احساس نمیکنید، اما همچنان مزهی آنها را حس میکنید. همینطور اگر بینی خود را بگیرید و چشمانتان را ببندید و غذایی را امتحان کنید، احتمالا نتوانید به راحتی غذا را تشخیص دهید. پس طعم غذا، بوی (odor) آن را نیز شامل میشود. طعم غذا اما از مزه و بوی غذا نیز بالاتر است، چرا که طعم شامل بافت و دما نیز میشود. به همین علت شما از یک سوپ غلیظ بیشتر از یک سوپ رقیق لذت میبرید.
همچنین بعضی غذاها را در حالت گرم به حالت سرد ترجیح میدهید. طعم حتی احساس سوزش را نیز شامل میشود، مثل وقتی که یک فلفل میخورید.
و در نهایت باز هم همهی این احساسات خوب و بد، از تکامل و به همان شکلی که گفته شد به ما رسیده است.