حیوانات وحشی چاق نمیشوند. اکثر حیوانات وحشی برخلاف حیوانات اهلی و انسان ها دچار اضافه وزن نمیشوند. چاقی و اضافه وزن اکنون برای انسانها به یک معضل جدی تبدیل شده است. هم اکنون حدود ۲/۶ میلیارد نفر یا به عبارت دیگر، ۳۸ درصد از مردم جهان، دچار اضافه وزن هستند. با روند کنونی، پیشبینی میشود تا سال ۲۰۳۵، تعداد افراد دارای اضافه وزن، به بیش از ۴ میلیارد نفر یا ۵۱ درصد جمعیت جهان، برسد. تا جایی که این روند افزایش چاقی اکنون به یک اپیدمی تبدیل شده و باعث گردیده که بسیاری از سازمانهای مسئول در زمینهی سلامت، به فکر پیدا کردن راه حلی برای این معضل باشند.
اما چرا حیوانات وحشی چنین مشکلی ندارند؟
مثلا نمیبینیم که یک شیر، یک گرگ یا حتی یک خرس از اضافه وزن رنج ببرد؟ یکی از فرضیاتی که در رابطه با علت استعداد بالای چاقی در ما انسانها ارائه شده است، فرضیهی ژن صرفه جو (thrifty gene hypothesis) یا فرضیهی ژن غرق کننده (gorging gene hypothesis) است. این فرضیه بیان میدارد که ما ژنی را از تاریخ بشر، درون خود به یادگار داریم که اکنون باعث چاقی ما میشود. بشر در طول تاریخ، برای مدتهای زیادی به صورت کوچ نشین میزیسته است.
اما حدود ده هزار سال قبل، بشر دریافت که میتواند به جای کوچ نشینی، در یک جا ساکن شود و غذای خودش را از طریق کشاورزی و دامپروری تامین کند. حالا دیگر بشر خیلی متکی به شکار نبود و لازم نبود شبانه روز در جستجوی حیوانات و رشد گیاهان، مرتبا به نقاط دور و نزدیک برود. حالا دیگر غذا زیاد بود، اما دی ان ای ما هنوز فراموش نکرده است که دوران کمیاب بودن غذا به پایان رسیده است. د
ر زندگی کوچ نشینی و تغذیهی مبتنی بر شکار، غذا زیاد نبود و مشخص نبود که اگر اکنون یک گاومیش وحشی را شکار کرده ایم و به عنوان نهار میل میکنیم، آیا برای نهار بعدی اصلا چیزی برای خوردن داریم یا نه؟
پس این ژن به ما میگفت که تا میتوانی بخور، هرچقدر کالری که اضافه از نیازت باشد در بدنت ذخیره میشود تا باز کی دوباره در یک شکار دیگر، دلی از عزا در بیاوری. از طرف دیگر راه موثری برای ذخیرهی غذا نیز وجود نداشت و بهترین راه ذخیرهی غذا، ذخیره در بدن بود. پس اجداد ما به محض رسیدن به یک منبع غذایی، ناچار بودند تا میتوانند بخورند. اما حالا (بعد از یکجا نشینی) دیگر این مساله وجود نداشت. چرا که غذا به وفور موجود بود.
اما مساله این است که علیرغم در دسترس بودن غذا، ما هنوز همان ژن را با خود به همراه داریم که به ما میگوید تا میتوانی بخور و اضافیاش را در بدنت ذخیره کن و به این شکل، ما روز به روز چاقتر میشویم.
-اَبا اِباد