ما امروز میدانیم که گرم شدن کرهی زمین و در پی آن تغییر الگوهای بارش، نتیجهی مستقیم تشدید اثر گلخانهای در اتمسفر زمین است. برخلاف تئوری پردازان توطئه که ادعاهایی مانند دزدیدن ابرها و یا پراکنده سازی ابرها را مطرح میکنند، علت پشت کاهش بارندگی در برخی مناطق جهان مثل کشور خودمان ایران، همگی همین گرم شدن کرهی زمین است. ما انسانها گازهای گلخانهای زیادی به اتمسفر زمین وارد کردهایم که این گازهای گلخانهای، تعادل انرژی وارد شده به زمین از سمت خورشید و انرژی خارج شده از اتمسفر زمین در اثر بازتاب زمین را به هم زده است. درست مثل یک گلخانه با سقف شیشهای که نور خورشید وارد آن میشود، آن را گرم میکند، اما وقتی که میخواهد خارج شود آن سقف شیشهای مانع خروج بخشی از این انرژی میشود و انرژی درون گلخانه تجمیع میگردد.
اگرچه افزایش گازهای گلخانهای، تعادل دمایی کرهی زمین را بهم زده است و حیات روی کره را تهدید میکند، اما باید بدانیم که خود اثر گلخانهای ضامن شکلگیری حیات روی کرهی زمین بوده است. اکنون که ما و دیگر موجودات زنده روی کرهی زمین زندگی میکنیم، میانگین دمایی کرهی زمین مثبت ۱۵ درجهی سانتیگراد است. در صورتی که اثر گلخانهای وجود نداشت، میانگین دمای کرهی زمین به منفی ۱۸ درجهی سانتیگراد میرسید. در چنین شرایطی بخش بزرگی از انرژی خورشید پس از رسیدن به زمین، مجددا به فضا بازتاب و از اتمسفر زمین خارج میشد. در این شرایط تمام آبهای زمین یخ میزد و بسیاری از اشکال حیات از جمله گیاهان و حتی خود ما انسانها نیز، هیچگاه فرصت این را پیدا نمیکردیم که تکامل یافته و ایجاد شویم. در این حالت، اختلاف دمای روز و شب بسیار زیاد و بیش از ۳۰ درجه بود. در چنین شرایطی احتمالا روزها شاهد تبخیر و خشک شدن آبهای اقیانوسها و دریاها و رودخانهها و شبها شاهد یخ زدن آنها بودیم.
بسیاری از موجودات زنده حتی میکروارگانیزمها در چنین محیطی اصلا فرصت تکامل پیدا نمیکردند. پس این اثر گلخانهای در حد طبیعی و متعادل خودش، برای شکلگیری حیات روی زمین نه تنها مفید، بلکه ضروری بوده است و بدون آن اصلا حیاتی شکل نمیگرفته است. یک نمونهی خیلی خوب از چنین محیطی، همین بیخ گوش خودمان یعنی سیارهی مریخ است. این سیاره با اینکه در کمربند حیات خورشید واقع شده و شانس شکلگیری حیات در آن وجود داشته، به دلایل مختلف از حیات محروم مانده است.
یکی از مهمترین دلایل عدم شکلگیری حیات روی مریخ که حتی کار را برای ما در مسیر مهاجرت به مریخ سخت میکند، ضعیف بودن اثر گلخانهای در مریخ است.
یعنی اتمسفر این سیاره مقدار کافی گازهای گلخانهای ندارد که انرژی خورشید را به دام بیندازد. برای حل این مشکل ایدههای مختلفی نیز مطرح شده است. چرا که ما انسانها دوست داریم روزی در مریخ نیز ساکن شویم. ما در سطح مریخ، مولکولهای کربندار را مشاهده میکنیم. یکی از راههای جالب پیشنهادی برای ایجاد گازهای گلخانهای در مریخ، این است که ما رباتهایی را به سطح مریخ بفرستیم که این رباتها کربن موجود در خاک این سیاره را به فرم دی اکسید کربن وارد اتمسفر این سیاره کنند تا غلظت گازهای گلخانهای افزایش یابد. به هرحال اگر ما بخواهیم روزی در سطح سیارهی سرخ ساکن شویم، ناچاریم این مسالهی گازهای گلخانهای را در این سیاره حل کنیم. وگرنه با تغییرات دمایی شدید، تشکیل تمدن روی مریخ کار چندان آسانی نخواهد بود.
راستی چه راه دیگری برای حل مسالهی اثر گلخانهای در مریخ به ذهنتان میرسد؟
-ابا اباد