از آنجایی که سرمایهداری تقریبا از هرچیزی به دنبال کسب سود و درآمد است، حتی مضامینی چون پایداری (Sustainability) و حفاظت از محیط زیست نیز از گزند این عطش سیریناپذیر بعضی انسانها برای افزایش سود در امان نمانده است.
این روزها میبینید که تمامی کمپانیهای بزرگ و کوچک دم از پایداری و دوستی با محیط زیست میزنند. اما اگر کسی به طور دقیق، به بررسی عملکرد این کمپانیها بپردازد، متوجه خواهد شد که در موارد زیادی به کارگیری این الفاظ و اصطلاحات، صرفا استفادهی تبلیغاتی داشته و هدف باز هم افزایش سود و درآمد است. این مساله امروزه چنان گسترش یافته که اعتراض بسیاری از فعالان محیط زیستی را برانگیخته است. اگر محیط زیست تا به این حد برای کمپانیها اهمیت دارد،
پس منشا این حجم از نابودی و آلودگی محیط زیست و افزایش سرعت گرمایش کرهی زمین، کجاست؟
بر روی بسیاری از محصولات علامتهای گوناگونی همچون کاملا طبیعی، کربن صفر، دوستدار محیط زیست، صددرصد بازیافت شده و بسیاری علامتهای دیگر دیده میشود، اما با این وجود، تغییر ملموسی احساس نمیشود. در بسیاری از این موارد، کمپانیها ادعاهای زیست محیطی میکنند که هدف از آن، تنها القای یک حس مثبت به مشتری در رابطه با حفاظت از محیط زیست است، در حالیکه در واقع این تنها یک ادعاست. به چنین پدیدهای سبزشویی یا greenwashing گفته میشود.
به عنوان مثال، کمپانی معروف IKEA بزرگترین مصرفکنندهی چوب در جهان است. در سال ۲۰۲۰ مشخص شد که این کمپانی، علیرغم داشتن تاییدیه از شورای حمایت از جنگلها FSC، در حال نابودی جنگلهایی در اوکراین است که زیستگاه بسیاری از گونههای در حال انقراض است. در سال ۲۰۲۱، مشخص شد که ۹۶ درصد ادعاهای برند مد سریع H&M در رابطه با پایداری، دروغ بوده است. همچنین در سال ۲۰۲۰، ادعای هواپیمایی رایان ایر در تبلیغات خود مبنی بر اینکه کمترین آلایندگی را در بین شرکتهای هوایی اروپا دارد، دروغ از آب در آمد.
چندی پیش نیز برند محصولات شویندهی پرسیل که در ایران نیز طرفدار زیادی دارد، قصد داشت در کمپین تبلیغاتی خود از جملهی kinder to the planet (مهربانتر نسبت به زمین)، استفاده کند که توسط مراجع مربوطه، از آن جلوگیری شد، چرا که مشخص نبود مهربانتر از چه؟
در پایان اینکه نبایستی فریب بسیاری از تبلیغات زیست محیطی را خورد و بهترین راه حفاظت از محیط زیست، همان کمتر و درستتر مصرف کردن است.