همین الان کجا هستید؟ دارید چایی یا قهوه می‌نوشید؟ دارید کره و مربا را روی نان می‌مالید؟ در محل کارتان از یک جلسه‌ی سخت خارج شده اید؟ به عنوان استاد یا دانشجو سر کلاس بوده اید؟ امروز امتحان دارید؟ روی مبل لم داده اید؟ سوار قطار هستید یا در فرودگاه منتظر پروازید؟ شب قبل شیفت بوده اید و امروز آف دارید؟ چند روزی‌ست که دوباره روی سکوی نفتی هستید؟ وکیل بوده و در حال ارائه‌ی مشاوره هستید؟ جراحید و برای رفتن به اتاق عمل آماده می‌شوید؟ کارمند بانکید و در حال تایید وام یک نفر هستید؟ بازاری هستید و منتظر دشت اول هفته‌تان هستید؟ تعمیرکارید و دستتان حسابی روغنی شده؟
قبل از هرچیز خسته نباشید و یک روز خیلی خوب را برایتان آرزومندم. اما بعد اینکه هرجایی هستید ما در یک چیز مشترکیم. اینکه همه زیر سقف همین آسمان کره‌ی زمین هستیم و هیچکداممان در یک سیاره‌ی دیگر نیست. در همین آرامشی که الان داریم، یک سری تهدیداتی وجود دارد که وجود (existence) همه‌ی ما را نشانه رفته است. یعنی اگر یک نفرمان در تهران است و دیگری در نیویورک، یک نفر در نیشابور و دیگری در شهرکرد، یک نفر در کابل و دیگری در توکیو، یک نفر در رم و دیگری در هلسینکی و هرکس دیگری در هرجای دیگر از این کره‌ی خاکی، همه با هم در مواجهه با این تهدیدات یکسانیم. یعنی اگر واقعا حوادث اینچنینی رخ دهد، همه‌ی ما با هم از روی زمین محو می‌شویم. مگر اینکه روزی بتوانیم تمدن را به کرات دیگر نیز گسترش دهیم. آنوقت می‌توانیم به منقرض نشدن امیدوار باشیم.
اما بعضی از مهم‌ترین تهدیدات شناخته شده که می‌تواند بشر را از روی زمین محو کند:
۱ – تغییرات اقلیمی: ما هنوز دقیقا نمی‌دانیم که با گرمایش جهانی، سیستم زمین چه واکنشی نشان خواهد داد. ممکن است از جایی به بعد، تغییرات اقلیمی وارد لوپ‌های کنترل مثبت (positive feedback control loop) شده و کنترل آن به کلی از دسترس ما خارج شود و حیات روی زمین را از بین ببرد.
۲ – جنگ هسته ای: از چند دهه قبل روی زمین، به اندازه‌ی کافی برای از بین بردن کامل حیات، جنگ افزار هسته ای انباشته شده است. همینکه این جنگ‌ها آغاز شود، هیچ نقطه‌ی امنی روی زمین باقی نمی‌ماند. حتی اگر کسانی از انفجارها جان سالم به در ببرند، بعد از پایان جنگ، سطح آلودگی‌ها اینقدر بالاست که آن بازماندگان احتمالا باید از زمین بروند.
۳ – پاندمی ها: فکر می‌کنم کسانی که اکنون این متن را می‌خوانند همگی پاندمی کرونا را به خاطر دارند. هیچ تضمینی وجود ندارد که در آینده پاندمی‌های دیگری آغاز نشود. تجربه‌ی کرونا به ما نشان داد که حتی پیشرفته ترین کشورها نیز در مواجهه با پاندمی‌ها، بسیار ناتوان هستند.
۴ – از کنترل خارج شدن هوش مصنوعی: پژوهش‌ها در حوزه‌ی هوش مصنوعی هنوز در ابتدای راه است. اما تضمینی وجود ندارد که روزی هوش مصنوعی از هوش طبیعی انسان‌ها پیشی نگیرد و همچنین تضمینی نیز وجود ندارد که در آن روز، هوش مصنوعی از کنترل انسان خارج نشود یا افرادی نخواهند از آن برای نابودی بشر استفاده کنند.
در این بین تهدیدات دیگری از جمله مواجهه با فرازمینی‌ها، برخورد سیارک‌ها، از بین رفتن زنبورهای عسل و مواردی مشابه مطرح می‌شود که البته در بالا به مهم‌ترین آن‌ها اشاره شد. به نظر شما کدام تهدید از همه جدی‌تر است؟
تصویر فوق: مربوط به فیلم ۱۲ میمون که در آن انسان‌ها در اثر انتشار یک ویروس در حال انقراضند و بازماندگان، با ساخت ماشین زمان و برگشت به گذشته، می‌خواهند جلوی انتشار آن را بگیرند.
– اَبا اِباد