در روزهای اخیر دو اتفاق بزرگ در دنیای فیزیک رخ داده است.
اولین رخداد، آغاز به کار مجدد برخورد دهنده‌ی بزرگ هادرونی LHC پس از وقفه‌ای حدودا ۴ ساله بود. اما چه چیزی در این سری از آزمایشات که به LHC-Run3 شناخته می‌شود، تازه بود؟ اول اینکه انرژی برخورد در این ران به عدد بسیار بزرگ ۱۳/۶ ترا الکترون ولت رسید که یک رکورد جدید در آزمایشات فیزیک ذرات به حساب می‌آید و دوم اینکه تمامی دتکتورهای قبلی LHC، طی این وقفه‌ی زمانی طولانی به روز رسانی شده بودند و روش‌های جدیدتری برای مشاهده و ثبت این برخوردهای بسیار پرانرژی به کار گرفته شد.
و اما رخداد دوم، انتشار اولین تصاویر ثبت شده توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب بود که با استقبال بسیار زیاد کاربران شبکه‌های اجتماعی روبرو شد.
من در اینجا قصد دارم به چند موضوع در رابطه با این تصاویر بپردازم.
اول اینکه اولین تصویری که منتشر شد، دورترین فاصله‌ای نیست که ما تاکنون مشاهده کرده‌ایم. در حالیکه جیمز وب براساس detect نور فروسرخ طراحی شده است، ماهواره‌ی COBE یا Cosmic Background Explorer که در سال ۱۹۸۹ به منظور بررسی تابش زمینه‌ی کیهانی یا Cosmic Microwave Background به فضا پرتاب شد و همچنین فضاپیمای WMAP یا Wilkinson Microwave Anisotropy Probe که در سال ۲۰۰۱ و با همین هدف به فضاپرتاب شد، هر دو تنها ۳۸۰۰۰۰ سال پس از بیگ بنگ را به ما نشان دادند. ولی اولین تصویر جیمز وب، چند صد میلیون سال بعد از بیگ بنگ را به ما نشان می‌دهد.
اما فاصله‌ی نقاطی که در اولین تصویر مشاهده می‌شود، از ما چقدر است؟
هر یک از این نقاط نه یک ستاره بلکه کهکشانی متشکل از میلیاردها ستاره است. همانطور که می‌دانید، به منظور ساده کردن فواصل در نجوم و اختر فیزیک، به جای استفاده از واحدهای معمول مانند کیلومتر یا مایل، از واحد سال نوری استفاده می‌شود. هر سال نوری، فاصله‌ای است که یک پرتو‌ی نور در مدت یک سال طی می‌کند. نور در هر ثانیه حدود ۳۰۰۰۰۰ کیلومتر یا ۱۸۶۰۰۰ مایل را طی می‌کند. پس فاصله‌ی یک سال نوری معادل ۹۴۶۰ میلیارد کیلومتر یا ۵۸۸۰ میلیارد مایل است. پس منطقی تر این است که به جای این ارقام بزرگ برای بیان فواصل، از واحد سال نوری استفاده شود. فاصله‌ی کهکشان‌ها در این تصویر از ما، “””هنگامی که ۱۳ میلیارد سال قبل این نور را ساطع کرده‌اند”””، حدود ۱۳ میلیارد سال نوری بوده است.
تصاویر: رونمایی از اولین تصویر میدان عمیق جیمز وب، لحظه‌ای که میلیون‌ها نفر از سرتاسر جهان در انتظار آن بودند…
در مورد نحوه‌ی انتشار این رخداد، یکی از موضوعاتی که برای من جالب بود، حضور مترجم ناشنوایان در سمت راست تصویر بود. هیچگاه نباید عده‌ای از انسان‌ها نادیده گرفته شوند.