فرونشست زمین (Land Subsidence) یا پایین آمدن سطح زمین در اثر خارج کردن موادی از زیر زمین، پدیده‌ای است که در سطح جهانی، بسیاری از کشورها را تهدید می‌کند. این پدیده اخیرا به قدری شایع شده است که برآورد می‌شود حدود یک چهارم جمعیت انسان‌ها بر روی کره‌ی زمین، تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته اند. علت وقوع فرونشست زمین می‌تواند پدیده‌های طبیعی مانند زمین لرزه یا فعالیت‌های آتشفشانی باشد.
اما مهم‌تر از این عوامل، دخالت‌های انسان در طبیعت مانند استخراج منابع زیرزمینی و آب‌های زیرزمینی است که باعث وقوع این مشکل، در عمده‌ی مناطق شهری می‌شود که به آن غرق شدن شهرها یا Urban Sinking نیز گفته می‌شود.
به تصویر بالا نگاه کنید. این تصویر، توزیع میزان فرونشست در مناطق مختلف جهان را نشان می‌دهد. بالاترین میزان فرونشست زمین در این نقشه‌ها، با رنگ‌های قهوه‌ای، قرمز و نارنجی نمایش داده شده است. اما در مرکز تصویر، شما می‌توانید کشورمان ایران را ببینید که تقریبا تمام مناطق آن، درگیر این پدیده شده است. ایران بعد از چین و اندوزی، سومین کشور با بیشترین مساحت فرونشست زمین در جهان است.
حدود ۷۹۱ هزار کیلومتر مربع از مساحت ۱/۶۵ میلیون کیلومتر مربعی ایران، یعنی نزدیک به ۵۰ درصد مساحت ایران، با سرعتی بیشتر از ۵ میلی‌متر در سال، در حال فرونشست است و از آنجایی که این پدیده آهسته رخ می‌دهد، ما نمی‌توانیم به راحتی این موضوع را احساس کنیم. در این نقشه مناطقی که با رنگ قرمز مشخص شده اند، حدود ۷۰ میلی‌متر در سال، فرونشست را تجربه می‌کنند.
اگر باز هم دقت کنید، بیشتر نقاط قرمز در ایران، مربوط به مراکز بزرگ جمعیتی ایران است. با توجه به این موضوع، در جایی مثل تهران، زمین در هر ده سال، به طور میانگین حدود ۷۰ سانتی‌متر پایین‌تر می‌رود. این به این معناست که بایستی هزینه‌ی زیادی برای تعمیر و نگهداری از ساختمان‌ها، جاده‌ها، ریل‌های قطار، لوله کشی‌ها و انواع و اقسام زیرساخت‌ها در نظر بگیریم. از طرف دیگر، با تغییر مسیر جریان‌های آبی، خطر سیلاب در مناطق مختلف نیز ایجاد می‌شود.
اما علت اصلی وقوع این پدیده در ایران، برداشت بی‌رویه‌ی آب‌های زیرزمینی، به خصوص در مناطق پرجمعیت کشور است.
کارهایی که هر فرد در حال حاضر در سطح فردی می‌تواند انجام دهد، یکی صرفه جویی در مصرف آب است تا برداشت آب از سفره های زیرزمینی، رفته رفته کاهش یابد و دیگری آگاه کردن دیگران است تا یک آگاهی جمعی از این مساله حاصل شود. – اَبا اِباد