چند سال قبل، تعدادی سوال – جوک مسخره باب شده بود که البته من مفهوم پشت آنها را بسیار دوست داشتم. مثلا از شما میپرسیدند پنج فیل را چطور درون یک خودروی پیکان جا بدهیم؟ شما کلی فکر میکردید که حتی یک فیل هم درون پیکان جا نمیشود، بعد کلی راه حل پیچیده به ذهنتان میرسید که مثلا آنها را تکه تکه کنیم یا درون پرس بریزیم و اینها. دست آخر پاسخ این بود که خیلی راحت دو فیل جلو بنشینند و سه فیل عقب. خب این پاسخ، بر مبنای توپولوژیست که صرفا یک فضای بسته داریم که پنج جایگاه برای نشستن دارد و بدون در نظر گرفتن حجم فیلها و پیکان، هر فیل یک جایگاه را پر میکند. شاید هم این جوک را یک ریاضیدان ساخته است.
اصلا ریاضیدانان آدمهای عجیبی هستند، مثل اینکه زیستن در فضای انتزاعی ریاضیات، آنها را رفته رفته از دنیای واقعی دور کرده است. البته من با دیدی مثبت به این موضوع نگاه میکنم. القصه اینکه از آنجایی که ریاضیدانان انسانهای عجیبی هستند، جوکهایی که میسازند هم عجیب و غریب است. در دنیای شکار و شکارچیان، شکار حیوانات بزرگ تحت عنوان big game hunting شناخته میشود. یک ریاضیدان آمریکایی به اسم رالف بوس به همراه همکارانش، در سال ۱۹۳۸ مقالهای تحت عنوان “مشارکت برای نظریهی ریاضیات شکار بزرگ” منتشر میکند.
مسالهی اصلی در این مقاله این است که شما چطور در صحرای آفریقا، یک شیر را شکار میکنید؟
بعد به کمک قضایا و اثباتهای ریاضیاتی و فیزیکی، شروع به پاسخ به این سوال میکند که من چندتای آنها که جالبتر و بامزهتر است را اینجا میآورم. اما اینکه آیا بامزه است یا نه را برعهدهی خودتان میگذارم.
- یک – روش تبدیل معکوس هندسی: ما یک قفس کروی را درون صحرا قرار میدهیم. خودمان وارد قفس شده و از درون، قفس را قفل میکنیم. حالا یک تبدیل معکوس نسبت به قفس میزنیم، آنوقت خودمان بیرون قفس قرار گرفته و شیر درون قفس قرار میگیرد.
- دو – روش هیلبرت (اصل موضوعی): ما یک قفس قفل شده را در یک نقطهی مشخص در صحرا قرار میدهیم. پس از آن سیستم منطقی زیر را معرفی میکنیم: اصل اول: مجموعهی شیرها در صحرا خالی نیست. اصل دوم: اگر شیری در صحرا وجود داشته باشد، شیری نیز در قفس وجود دارد. رویه: اگر P یک قضیه باشد، و اگر “P دلالت بر Q دارد” صادق باشد، آنوقت Q یک قضیه است. قضیه یکم: یک شیر در قفس وجود دارد
- سه – روش شرودینگر : در هر زمان، احتمال حضور شیر درون قفس مخالف صفر است، پس بنشینیم و صبر کنیم تا شیر درون قفس قرار گیرد.
- چهار – روش ترمودینامیکی : یک غشای نیمه تراوا بسازیم که هرچیزی غیر از شیر از آن عبور میکند. سپس تمام صحرا را از غشا عبور دهیم.
- پنج – روش مهندسان نرم افزار (بعدا اضافه شده) : یک قفس مناسب را در قسمتی از صحرا بساز، قفس را چک کن، اگر شیر درونش بود، جستجو را متوقف کن، در غیر این صورت قفس دیگری در کنار آن قفس بساز. این عمل را تا وقتی ادامه بده که شیر درون قفس باشد.
- تصویر فوق (روش ششم) : شکار شیر به کمک روش نظریهی مجموعهها
– اَبا اِباد