من نمیدانم آیا واقعا نسلی مانند نسل ما تکرار میشود که اینقدر سرعت پیشرفت تکنولوژی و تغییر جهان را دیده باشد یا نه؟ اجازه دهید تنها تغییر در ظرفیت حافظه را طبق تجربهی خودم بازگو کنم و این چیزیست که من با چشمهای خودم دیدم. وقتی که یک کودک هفت هشت ساله بودم، در اطرافم نوار کاستها را میدیدم که چند آهنگ در حد یکی دو ساعت را در خود ذخیره میکرد و همچنین نوارهای ویدئوی بزرگ را میدیدم که یک فیلم چند ساعته را در خود ذخیره میکرد.
وقتی نه ساله بودم اولین بار سی دی را دیدم که میتوانست همان اطلاعات را در یک دیسک نازک و کوچک ذخیره کند. کمی که بزرگتر شدم، از اینور و آنور شنیدم که یک دیسکهایی آمده که دقیقا شبیه سیدیست اما چند برابر سیدی توانایی ذخیره دارد که به آن دیویدی میگویند. حالا این دیویدی در حد چند گیگابایت اطلاعات ذخیره میکرد.
وقتی دوازده ساله بودم اولین بار فلاپی را دیدم که البته حافظهی زیادی نداشت، اما برخلاف سیدی و دیویدی، میشد چند بار از آن استفاده کرد. همانوقتها فلش مموری وارد بازار شد که حافظهی آن اندازهی چند دیویدی بود. وقتی پانزده شانزده ساله بودم هارد اکسترنال را دیدم که ظرفیتش آنقدر زیاد بود که دیگر کسی نگران پر شدنش نبود. حالا چند سال است من نه نوار کاست دیدهام نه نوار ویدئو.
چند وقت قبل یک سیدی دیدم که اندازهاش کوچک بود و خواستم آن را باز کنم دیدم که لپ تاپ من اصلا سیدی رام ندارد. من با اینکه چند سال است این لپ تاپ را دارم، اصلا متوجه نشده بودم که این اصلا سیدی رام ندارد. البته خیلی خوب که عصر این سیدیها گذشت. واقعا کار کردن با آنها عذابآور بود، به خصوص وقتی که خط و خشی روی آنها میافتاد. الان هم چند سال بعد از آنموقع من نه از فلش به آن صورت استفاده میکنم و نه از هارد اکسترنال. یک فلش دارم که نمیدانم کجا افتاده و امیدوارم ویروسی هم نباشد. یک هارد اکسترنال دارم که چند فیلمی که علاقه دارم روی آن ذخیره کردهام و آن هم نمیدانم آلمان است یا ایران جا گذاشتهام. شاید هم بچههای فامیل آن را برداشتهاند و انداختهاند توی آب و همهی اطلاعاتم از دست رفته است.
اما من الان اطلاعاتم را کجا نگه میدارم؟ اطلاعات من همه توی همین نرم افزارها و روی شبکه قرار دارد. من صرفا اطلاعاتم را در فضاهای ابری ذخیره کردهام و اصلا نمیدانم اطلاعات من به صورت فیزیکی کجای دنیا قرار دارد. بالاخره این اطلاعات باید یک جایی ذخیره شده باشد. این فضاهای ابری که روی ابرها نیست.
هزار پست من که منتشر کردهام کجای دنیا ذخیره شده است؟ اینها که روی موبایل من یا داخل هارد اکسترنال من نیست، بالاخره داخل همین نرم افزارهاست که من با هر دستگاهی میتوانم دوباره پستهایم را ببینم. این فضای ابری کجاست؟ تصویر بالا یکی از آن مراکز داده (data center) مربوط به کمپانی مایکروسافت را نشان میدهد که به تازگی از عمق دریا بیرون کشیده شده و کارگران با جت آب، مثل کارواش در حال شستن جلبکهای روی آن هستند. این شبیه یک هارد اکسترنال بزرگ است که به دلایل گوناگون از جمله پایین و یکنواخت بودن دما در زیر آب، در اعماق دریاها نگهداری میشده است.
در سال ۲۰۱۸، کمپانی مایکروسافت ۸۵۵ عدد از این سرورها را درون آبهای اسکاتلند قرار داد و در سال ۲۰۲۴ این پروژهی آزمایشی به پایان رسید و سرورها از آب خارج شد. پس من فرزند عصری هستم که از نوار کاست تا سرورهای بزرگ زیر آب را با چشمان خودم دیدهام و نمیدانم بعد از این چه چیزهایی خواهم دید.
– ابا اباد