اخیرا خبری در فضای اینترنت منتشر شد که از مکان یک سایت دفن زباله‌های اتمی ایران در نزدیکی شهر آران و بیدگل اطلاع می‌داد. با توجه به اینکه تحقیقات مستقلی در این باره صورت نگرفته است، امکان تایید یا رد این خبر وجود ندارد. اما اگر چنین موضوعی صحت داشته باشد، برای مردم اطراف این منطقه مانند شهر کاشان، می‌تواند بسیار بسیار خطرناک باشد.
البته وجود چنین سایتی چندان دور از انتظار نیست، چرا که سابقا و در سال ۲۰۰۳، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، یک سایت اعلام نشده‌ی دفن زباله‌های اتمی را در نزدیکی شهر قم یافته بود.
علاوه بر سایت‌های اعلام نشده، ایران سه سایت فرآوری و دفن زباله‌های اتمی، در تهران، کرج و انارک اصفهان دارد که دقیقا مشخص نیست که آیا الزامات زیست محیطی در آن‌ها رعایت شده است یا خیر؟ مراحل متعدد چرخه‌ی سوخت هسته‌ای، مقادیر قابل توجهی از زباله‌های رادیواکتیو را تولید می‌کند. تاکنون راه حل پایداری (sustainable solution) برای این مساله یافت نشده است. این زباله‌ها، صرف نظر از نحوه‌ی تولید، حاوی عناصر خطرناکی همچون پلوتونیوم و اورانیوم است. این مواد به شدت خطرناک، می‌تواند برای ده‌ها هزار سال همچنان از نظر پرتوزایی فعال باقی مانده محیط زیست، کشاورزی، آب‌های سطحی، منابع آب زیرزمینی و به طور کلی سلامت انسان را به خطر بیندازد.
زباله‌های اتمی نه تنها خطری برای سلامت نسل‌های حاضر است، بلکه سلامت نسل‌های آینده را نیز به خطر می‌اندازد و مطمئنا نسل‌های آینده، ما را از این بابت سرزنش خواهند کرد. معضل زباله‌های هسته‌ای همچنان یک مساله‌ی جدی در صنعت هسته‌ای‌ست و هزینههای بالایی را بر این نوع فرآیند تولید انرژی، تحمیل می‌کند.
خطر این مواد رادیواکتیو آنچنان بالاست که انتظار می‌رود دولت‌ها و سازمان‌ها، حتی در فرآیند انتقال آن‌ها از محل تولید تا سایت دفن، مسئولانه رفتار کنند. چندین بار دیده‌ام که عده‌ای از سر ناآگاهی بحث پرتاب زباله‌های اتمی به فضا را مطرح می‌کنند.
این یک راه‌حل جدید نبوده و از سال ۱۹۷۰ بدین سو، تحقیقات و آزمایشاتی در این مورد صورت گرفته است. اما سال‌هاست به خاطر هزینههای به شدت بالا و ریسک بالای عدم موفقیت در مراحل پرتاب، تحقیقات در مورد آن رها شده است. هزینههای بالا و مشکلات متعدد در رابطه با زباله‌های اتمی حتی برخی کشورها را بر این داشته که زباله‌های اتمی خود را به یک کشور ثالث انتقال دهند که این مساله نیز، فعالان محیط زیست را به شدت نگران کرده است.
تصویر: سایت احتمالی اعلام نشده برای دفن زباله‌های اتمی در نزدیکی شهر کاشان (تاکنون به صورت مستقل بررسی، تایید یا رد نشده). احتمال عدم رعایت الزامات و استانداردها در تاسیسات هسته‌ای ایران، به خاطر دیدگاه غیرفنی و غیرتخصصی مسئولان نسبت به مسائل، همواره مایه‌ی نگرانی‌ست.