دوستی دارم که علاقهی شدیدی به غذاهای دریایی دارد. وقتی که پای صحبتهای او بنشینید، ممکن نیست در مورد طعم انواع آبزیان از ماهی مرکب و شاه میگو گرفته تا خرچنگ و اختاپوس و لاک پشت، صحبت نکند. او عاشق رستورانهای دریایی و شهرهای ساحلیست. من هروقت او را میبینم ناخودآگاه یاد انواع و اقسام غذاهای دریایی میافتم.
اما تنها فایدهی این موجودات آبزی یا هر حیوانی، فقط خوردن آنها نیست. هریک از حیوانات، زیبایی خاص خودش را دارد که انسان میتواند از دیدن آنها لذت ببرد. یا مثلا یک انسان هنرمند و خلاق با دیدن این موجودات به فکرش میرسد که یک کارتن برای کودکان بسازد و در آن برای ساخت کاراکترها از این حیوانات دریایی استفاده کند.
اما در کنار اینها، هریک از این حیوانات از خلال تکامل طبیعی ویژگیهای منحصر بفردی کسب کرده اند که میتواند مورد تحقیق و بررسی علمی قرار گیرد و به ما در پیشرفت علم و تکنولوژی کمک کند. مثلا گروهی از دانشمندان وقتی خاصیت چسبناک بودن اختاپوس را دیده اند، به جای اینکه بگویند به به عجب خوراک اختاپوسی از این اختاپوس در میآید، از خودشان پرسیده اند که
این اختاپوس چطور میتواند به سطوح مختلف خیس و خشک و زبر و نرم و حتی چرب، بچسبد؟
این دانشمندان به جای اینکه تنها به ادویهی مخصوص خوراک اختاپوس فکر کنند، از خود پرسیده اند که ما اگر چنین تکنولوژی داشته باشیم چه میشود و کجا میتوانیم از آن استفاده کنیم؟
بعد رفتهاند و تعدادی از گونههای مختلف اختاپوس را آورده اند و به جای اینکه آنها را به آشپزخانه ببرند و در ماهیتابه سرخ کنند، به آزمایشگاه برده و زیر میکروسکوپ قرار داده اند و بر روی مکانیزم عملکرد پاهای چسبناک اختاپوس، تحقیق به عمل آوردهاند. حالا با این تحقیق، آنها مکانیزم چسب جدیدی را پیدا کرده اند که حتی زیر آب یا روی سطوح چرب نیز به خوبی کار میکند.
محققان دریافته اند که اختاپوس این کار را بدون استفاده از هرگونه مادهی شیمیایی انجام میدهد. در واقع اختاپوس این کار را با مکش انجام میدهد. شما هم میتوانید لبهایتان را روی یک شیشه بچسبانید و با ایجاد یک مکش، لبهایتان خیلی محکم به سطح شیشه میچسبد. شما این پدیده را در بادکش کردن با لیوان (روشی غیرعلمی و تایید نشده که ادعا میشود خونهای کثیف را از بدن خارج میکند) میبینید.
در بعضی قسمتهای پاهای اختاپوس نیز، تعداد زیادی از این فنجانهای مکندهی کوچک وجود دارد و اختاپوس به کمک آنها میتواند به سطوح مختلف بچسبد. آنها سپس به کمک پلیمرها، ساختارهای مشابهی را ساختند که از قضا، بسیار خوب عمل میکند و یک تکهی یک سانتی متر مربعی آن، وزنی معادل ۴۰۰ گرم را درون آب، تحمل میکند و جدا نمیشود.
اما مزیت دیگر آن این است که میتوانند هروقت میخواهند، مکش را قطع کنند و این چسب غیرفعال شود. آنها ده هزار بار، مکش را قطع و وصل کردند، اما خاصیت چسبندگی این قطعه، هیچ تغییری نکرد.
فیلم مربوط به دستکشیست که در دانشگاه Virginia Tech و با استفاده از این فناوری ساخته شده است که این دستکش، دستکش اختاپوسی یا octaglove نام دارد.
– اَبا اِباد