اخیرا خبری خواندم که آلمان با طرح اتحادیه‌ی اروپا برای ممنوعیت فروش خودروهای بنزینی و دیزلی از سال ۲۰۳۵ مخالفت کرده است. این موضوع بحث‌های بسیاری را در سطح اتحادیه‌ی اروپا برانگیخته است.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی، تعداد خودروهای الکتریکی روز به روز در حال افزایش است.
اکنون در بسیاری از خیابان‌های آلمان می‌توان جایگاه‌های شارژ این خودروها را مشاهده کرد. تبلیغات زیادی نیز حول این خودروها صورت می‌گیرد و ادعا می‌شود که این خودروها دوستدار محیط زیست یا environment friendly هستند. اما در واقع چنین ادعایی کاملا صحیح نیست.
چند موضوع در این رابطه مطرح است:
موضوع اول این که خودروی الکتریکی طبیعتا برای حرکت کردن به برق نیاز دارند و اگر این برق، از یک منبع تجدیدپذیر مثل پنل‌های خورشیدی یا توربین‌های بادی به دست نیامده باشد و در عوض، در یک نیروگاه با سوخت فسیلی به دست آمده باشد، عملا مقدار کربن دی اکسیدی که تولید می‌شود بیشتر از مقداری‌ست که یک خودروی دیزلی یا بنزینی وارد اتمسفر می‌کند. پس مهم است که ببینیم در کدام کشور از این خودرو استفاده می‌کنیم. آیا در کشوری زندگی می‌کنیم که بیشتر برق آن از منابع تجدیدپذیر به دست می‌آید و یا از سوخت‌های فسیلی؟
موضوع دوم این که در ساخت باتری‌های این خوردوها که نسبتا بزرگ نیز هستند، از عناصر کمیاب (Rare Earth Elements یا REE) مانند لیتیوم، نیکل و کبالت استفاده می‌شود. استخراج این عناصر از پوسته‌ی زمین، به خودی خود مشکلات زیست محیطی فراوانی را به همراه دارد. به عنوان مثال برای استخراج یک تن از این عناصر کمیاب، ۷۵ تن پسماند اسیدی و یک تن باقیمانده‌ی رادیواکتیو تولید می‌شود. به علاوه انرژی زیادی در این فرآیندها نیاز است که مجددا منجر به تولید گازهای گلخانه‌ای می‌گردد.
موضوع سوم اینکه آیا این باتری‌ها بازیافت می‌شوند یا خیر؟
آیا اصلا برای سازنده‌ی خودرو، بازیافت این باتری‌ها صرفه‌ی اقتصادی دارد و یا هزینه‌ی بازیافت از هزینه‌ی ساخت باتری جدید بیشتر است؟
آیا در این حالت صرفا باتری‌ها جمع‌آوری و دفن می‌شوند؟
اگر چنین اتفاقی بیفتد، باز هم از نظر زیست محیطی خطرناک است. پس قبل از هر تصمیمی باید همه‌ی این موارد بررسی شود. نمی‌توان فقط روی توسعه‌ی خودروهای الکتریکی تمرکز کرد و در مقابل از مواردی همچون نحوه‌ی تولید برق، نحوه‌ی استخراج عناصر موردنیاز برای ساخت این باتری‌ها و همچنین نحوه‌ی بازیافت این باتری‌ها چشم‌پوشی کرد و سپس ادعا کرد که چون این خودروها مستقیما دی‌اکسیدکربن تولید نمی‌کنند، از نظر محیط زیستی بهتر از خودروهای دیگر هستند. امیدوارم اگر صاحب خودروی الکتریکی هستید یا برنامه‌ی خرید چنین خودرویی را دارید، تصور نکنید که به محیط زیست کمک می‌کنید.