اگر از من بپرسید ترسناک ترین لحظه‌ی تاریخ علم، چه زمانی بوده است، قطعا خواهم گفت ۳۰ دسامبر سال ۱۹۲۴ میلادی. اما چه اتفاقی در این روز افتاد که به نظر من بسیار حیرت انگیز و تا حد زیادی ترسناک است؟
این زمانی بود که اخترشناس بزرگ، ادوین هابل، با تلسکوپی که ساخته بود، دریافت که جهان محدود به همین کهکشانی که ما در آن هستیم، نیست. بلکه کهکشان راه شیری، یکی از میلیاردها کهکشان در جهان است. به نظرم این لحظه، لحظه‌ی بسیار ترسناکی‌ست، لحظه‌ای که مشخص شد ما از آن چیزی که پیشتر فکر می‌کردیم، بسیار بی‌اهمیت‌تر هستیم.
اگر پیش از آن ما فکر می‌کردیم که جهان هستی محدود به همین ستاره‌هایی‌ست که در آسمان شب می‌بینیم، حالا باید می‌پذیرفتیم که هرچیزی که در آسمان شب با چشمانمان می‌بینیم، تنها یک ریگ در بیابان هستی‌ست و هر ریگ دیگر در این بیابان نیز خود چنین آسمان پرستاره‌ای دارد. فکرش را بکنید، ما انسان‌های خردمند (صد البته به معنای homo sapiens نه به معنای wise human) که به هر حال وقتی به آسمان نگاه می‌کنیم، می‌فهمیم آن اجرام از ما بسیار دور هستند و دسترسی به آن‌ها نداریم، به مدت ۳۰۰ هزار سال به این آسمان نگاه می‌کرده‌ایم و تصور می‌کردیم که جهان همین مقدار است که می‌بینیم.
حتی افلاطون و ارسطو و گالیله و کوپرنيک و نیوتن و ماکسول و هرکسی که قبل از ۱۹۲۴ می‌زیسته هم تصور می‌کرده که جهان همین ستاره‌هایی‌ست که در آسمان می‌بینیم و البته همین ستاره‌ها نیز بسیار زیاد هستند. شما اگر در آسمان کویر با چشم غیرمسلح به آسمان نگاه کنید، می‌توانید چیزی بین ۲۶۰۰ تا ۴۵۰۰ ستاره را ببینید. اگر از یک دوربین دوچشمی استفاده کنید، این عدد به صد هزار ستاره افزایش می‌یابد. اگر از یک تلسکوپ معمولی استفاده کنید، می‌توانید تا ۵ میلیون ستاره را در آسمان شب رصد کنید.
این در حالی‌ست که کهکشان راه شیری بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد ستاره دارد. این یعنی ما با تلسکوپ معمولی چیزی حدود دو هزارم درصد تعداد ستاره‌های کهکشان را می‌بینیم. حالا فکر کنید که سال ۱۹۲۳ است و شما تصور می‌کنید که جهان، همین کهکشان راه شیری‌ست که البته همان هم جهان هم بسیار بزرگ است.
از خودتان می‌پرسید یعنی بیرون از این جهان چه چیزی قرار دارد؟
هزاران سال است که بزرگی جهان برای ما همینقدر است و آن صورت‌های فلکی که گذشتگان ما فکر می‌کردند بر زندگی ما تاثیر دارد نیز همه در همین جهان بزرگ قرار دارند. اما امروز روز پایانی سال ۱۹۲۴ است. ادوین هابل تلسکوپش را روی یک لکه‌ی نورانی که تا به امروز تصور میشد توده‌ای از غبار است، متمرکز می‌کند و ناگهان در آن دورها یک کهکشان دیگر مثل کهکشان راه شیری می‌بیند. تازه می‌فهمیم همه‌ی آنچه که تا امروز نگاه می‌کردیم، تنها یکی از کهکشان‌های جهان است. برآورد دانشمندان این است که ما بین ۲۰۰ تا ۲۰۰۰ میلیارد کهکشان در جهان داریم و این خیلی ترسناک است.
سوال – اولین چیزی که با فکر کردن به این موضوع به ذهنتان می‌رسد، چیست؟
– اَبا اِباد
خیلی کارات رو میپسندم. برو جلو و ادامه بده. دانش رو پخش کن و متد علمی رو ترویج کن.
متشکرم