متاسفانه جهان برخلاف دنیای داستان‌ها، یک جهان ایده آل نیست. تاریخ بشر، مملو از انسان‌هایی‌ست که بیگناه مجازات شده اند. برخلاف این ضرب المثل که سر بیگناه تا پای دار می‌رود، اما بالای دار نمی‌رود، سرهای بیگناه بسیاری بوده که تا پای دار رفته و اتفاقا بالای دار هم رفته است که بعدها مشخص شده که آن شخص بیگناه بوده است. از این نظر، کار وکیل و قاضی و هیات منصفه و هرکسی که با این دست مسائل جرم و جنایت سر و کار دارد، بسیار دشوار است. تصور اینکه گاهی در این فرآیندها اشتباهی رخ دهد و بعدها شواهد دیگری پیدا شود و ابعاد دیگری از ماجرا نمایان گردد که بی‌گناهی یک انسان را نشان دهد، روح و روان انسان را عمیقا می‌آزارد.
یکی از علل مهم لغو مجازات مرگ در جوامع مترقی مبتنی بر لیبرالیسم، همین است که ممکن است بی‌گناهی یک انسان، بعدا مشخص شود. آنوقت اگر شخصی طی مجازاتی مانند اعدام یا صندلی الکتریکی، جانش را از دست داده باشد، دیگر راه جبرانی وجود ندارد. مثلا یک نفر به اشتباه به اتهام قتل، اعدام شود. بعد از چند سال شواهدی پیدا شود که نشان می‌دهد او قاتل نبوده است. حالا چه کار کنیم؟ برویم سر قبر او و بگوییم ببخشید جان شیرینت را از تو ستاندیم؟ یا به خانواده‌ی او غرامت بپردازیم و بگوییم ببخشید خیلی از شما عذر می‌خواهیم که عزیزتان را به اشتباه کشتیم؟
شما امروزه هر از چند گاهی اخباری با این مضمون می‌شنوید که مثلا یک نفر در آمریکا یا اروپا که به خاطر یک اتهام نادرست، چند دهه در زندان بوده است، حالا مشخص شده که بیگناه بوده و مجازاتی را دریافت کرده که سزاوارش نبوده است. آنوقت شخص بیگناه را آزاد می‌کنند و به خاطر چند دهه مجازاتی که بیخودی دریافت کرده، به او غرامت می‌پردازند و به این شکل، سعی در جبران مافات دارند. خب در این حالت، فرد جانش را از دست نداده است و با پرداخت غرامت، تا حدی و نه کاملا، ظلمی که بر او رفته است جبران خواهد شد. اما در این میان، پیشرفت علم و تکنولوژی می‌تواند به ما در برقراری عدالت کمک کند.
تصویر فوق، متعلق به روبرت دوبویس آمریکایی‌ست. او در سال ۱۹۸۳ (یعنی سال ۶۱) و در سن هجده سالگی (تصویر بالا)، به اتهام تجاوز و قتل یک دختر جوان به نام باربارا گرامز، دستگیر شد. همه‌ی شواهد در آن زمان، برعلیه روبرت بیچاره بود. اما او در واقع بیگناه بود. او در تمام مدت حضورش در زندان، همواره به بی‌گناهی خودش تاکید داشت و هیچوقت اتهامات علیه خودش را نپذیرفت. سرانجام بعد از ۳۷ سال و با پیشرفت تکنولوژی، در سال ۲۰۲۰ (یعنی سال ۹۹)، آزمایش DNA روی جسد مقتول، بی‌گناهی روبرت دوبویس را نشان داد. در واقع، عامل آن قتل و جنایت، دو مرد دیگر بودند. اما چه فایده؟ روبرت بخت برگشته، ۳۷ سال از بهترین سال‌های عمرش را از دست داده بود. دادگاه شهر تامپا در ایالت فلوریدا، به خاطر این اشتباه، به روبرت که حالا ۵۵ سالش شده بود حدود ۱۴ میلیون دلار غرامت پرداخت کرد. در این مورد، سر بیگناه تا پای دار رفت، اما بعد به کمک علم، بالای دار نرفت.
– اَبا اِباد