مدتی قبل که در حال مشاهده‌ی برخی دروس ارائه شده در دانشگاه ام آی تی Massachusetts Institute of Technology بودم، نام کورسی جدید توجه من را به خود جلب کرد که در ترم پاییز سال ۲۰۲۰ این دانشگاه برای دانشجویان مقطع لیسانس ارائه شده بود. نام این درس “فیزیک انتقال کویید-۱۹ یا Physics of Covid-19 Transmission” بود.
در این کورس، اصول علمی مورد نیاز برای ارزیابی کمّی ریسک انتقال کویید-۱۹ از طریق هوا، در فضاهای بسته و با توجه به عواملی همچون زمان، هندسه‌ی اتاق، تاثیر استفاده از ماسک، تهویه، فیلتر هوا، رطوبت، میزان فعالیت‌های تنفسی و غیره، بررسی شده بود. توجه کنید که این کورس تخصصی تنها کمی کمتر از یک سال پس از شیوع بیماری کرونا در این دانشگاه و برای دانشجویان مقطع لیسانس ارائه شده است. با یک سرچ ساده، متوجه شدم که کورس‌های بسيار زيادی طی این مدت، با تمرکز بر کویید-۱۹ در بسیاری از دانشگاه‌های مطرح جهان ارائه گردیده است. این موضوع به خوبی نحوه‌ی مواجهه‌‌ی ریشه‌ای کشورهای پیشرفته‌ی جهان با یک بحران جدید را نشان می‌دهد. به راحتی می‌توان حدس زد که وقتی برای یک بحران، در مدتی کوتاه کورس‌هایی مخصوص در دانشگاه‌ها طراحی شده است، در انستیتوهایی که به طور تخصصی به این موضوع پرداخته‌اند، با چه دقت علمی، جنبه‌هاي مختلف مواجهه با این مساله را بررسی کرده‌اند.
مدتی قبل مشاهده کردم شخصی در یکی از شبکه‌های اجتماعی از مدیریت قوی کرونا در ایران سخن رانده و آن را یک موفقیت بزرگ قلمداد کرده بود. البته نمی‌دانم این شخص دقیقا از کدام نوع مدیریتی سخن گفته است. اما به طور معمول، تعدادی از هم‌فکرانشان که بیشتر حکم بوقچی و سورچی دارند، تحلیل نادرست و مغالطه‌ی آماری این شخص را مورد تایید و تمجید فراوان قرار داده بودند. واقعا دنیا چقدر جای مضحکی بود اگر خروجی یک مدیریت غیرعلمی از یک مدیریت علمی و تخصصی بهتر میشد. احتمالا در این حالت باید می‌گفتیم که انسان‌ها چقدر نادان هستند که به جای رها کردن امور و دست بردن در آمارها، به بررسی علمی مسائل می‌پردازند و وقت و سرمایه‌ی خود را هدر می‌دهند.