تکامل عطسه

چه کسی اولین بار عطسه کرد؟

اصلا چرا ما عطسه می‌کنیم؟

از آنجایی که ما بارها و بارها عطسه کردن خود و دیگران را مشاهده کرده‌ایم، ممکن است عطسه کردن بسیار ساده به نظر برسد. اما عطسه کردن یک پدیده‌ی پیچیده‌ی عصبی‌ است و دلایل مختلفی پشت آن نهفته است. عطسه کردن ابتدا با تحریک پایانه‌های عصبی در غشای مخاطی سینوس‌ها آغاز می‌شود. این گیرنده‌ها، سپس سیگنال‌هایی را به ساقه‌ی مغز ارسال می‌کنند. ساقه‌ی‌ مغز جایی‌ست که بسیاری از اعمال ضروری بدن مانند تنفس را در بدن کنترل می‌کند. سپس مغز به بدن فرمان شروع عمل را می‌دهد. عطسه با بسته چشم‌ها، انقباض کل بدن و سپس یک بازدم بسیار قوی همراه است که در نهایت مواد محرک را از دستگاه تنفسی دفع می‌کند.

علت عطسه ممکن است آلرژی یا سرماخوردگی باشد.

اما ممکن است علت آن عوامل غیرآلرژیک مانند واکنش به گرد و غبار، عطر، کپک، دود و یا تغییر شرایط محیطی مانند دما و رطوبت باشد. در بیشتر موارد عطسه راهی‌ست برای پاکسازی بدن از یک محرک. اما علت عطسه در بسیاری موارد نیز هنوز دقیقا مشخص نیست. مثلا یک‌ چهارم انسان ها در اثر قرارگیری در مقابل نور خورشید یا یک نور شدید عطسه می‌کنند. این یک ویژگی‌ ژنتیکی‌ است که به عنوان سندروم آکو ACHOO شناخته می‌شود.

در مواردی نادری نیز افراد بعد از عمل جنسی عطسه می‌کنند که علت آن نیز هنوز دقیقا مشخص نیست. با هر بار عطسه کردن، حدود چهل هزار قطره‌ی ریز و درشت، از دهان و بینی فرد خارج می‌شود که این قطرات، اغلب مملو از باکتری‌ها و ویروس‌هاست. از این طریق، بیماری‌ها به سادگی منتشر می‌شوند و از همین بابت، پزشکان از شما می‌خواهند که درون دست یا آرنج خود عطسه کنید تا این قطرات آب آلوده و معلق در هوا، کمتر در محیط منتشر شوند. واکنش عطسه آنقدر قوی است که بدن، هوا و این قطرات را با سرعت حدود ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت به بیرون پرتاب می‌کند.

جالب است بدانید که ما در عطسه کردن تنها نیستیم و بسیاری از حیوانات از جمله سگ‌ ها، گربه ها و حتی مرغ ها نیز عطسه می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که اولین جانوری که عطسه کرده است، احتمالا یک نوع اسفنج بوده که حدود ۶۰۰ میلیون سال قبل، از عطسه و به صورت غیرارادی، برای خارج کردن مواد محرک از بدن استفاده می‌کرده است.

– اَبا اِباد