دیروز وقتی به همراه چند نفر از دوستان در حال قدم زدن در خیابان بودیم یکی از آنها این سوال را مطرح کرد که شما چند دقیقه در روز یا در هفته صرفا با هدف پیاده روی، پیاده روی میکنید؟
هرکدام از ما پاسخی داد، اما هدف پیاده روی همهی ما، چیزی جز پیاده روی بود. مثلا یک نفر گفت که برای رفتن به دانشگاه مسیری را قدم میزند تا به دانشگاه برود. دیگری فاصلهی خانه تا مترو را قدم میزند تا به مترو برسد. آن یکی فاصلهی مترو تا محل کارش را پیاده طی میکند تا به محل کارش برسد. تقریبا هیچکس جز خود آن دوست سوال کننده، آنقدر به قصد پیاده روی، پیاده روی نمیکرد. البته من در اینجا قصد ندارم به این موضوع بپردازم که آیا پیاده روی به قصد چیزی غیر از پیاده روی، یک ورزش به حساب میآید یا نه.
بلکه از بیان این موضوع صرفا قصد داشتم به موضوع جالبی بپردازم آن هم پیاده روی فضایی (spacewalk) است. جالب است بدانید فضانوردان گاهی اوقات از فضاپیما یا ایستگاه فضایی به قصد پیاده روی خارج میشوند که به آن، فعالیت خارج از وسیله (EVA یا Extravehicular Activity) نیز گفته میشود. اولین بار الکسای لئونوف روسی در سال ۱۹۶۵ به مدت ۱۰ دقیقه در فضا راهپیمایی انجام داد و از آن زمان تاکنون فضانوردان زیادی تجربهی راهپیمایی فضایی را دارند. البته اکنون مدت زمان راهپیماییهای فضانوردان در خارج از ایستگاه بین المللی فضایی بسیار طولانیتر و معمولا بین پنج تا هشت ساعت است.
رکورد طولانیترین راهپیمایی فضایی نیز در دست یک فضانورد روس است که حدود ۱۶ ساعت به طول انجامیده است.
البته هدف فضانوردان از پیاده روی مثل ماست و آنها نیز به خاطر خود پیاده روی، پیاده روی فضایی انجام نمیدهند. فضانوردان بعضا طی این پیاده روی های فضایی، آزمایشاتی را انجام میدهند که نمیتوان آنها را درون فضای ایستگاه فضایی یا فضاپیما انجام داد. گاهی نیز برای تعمیر یا تعویض قطعهای از یک ماهواره یا تلسکوپ فضایی یا حتی خود ایستگاه فضایی، به پیاده روی میروند. مشخصا فضانوردان در فضا روی پاهای خود راه نمیروند. آنها مانند سنگنوردان، به کمک وسیلهای مانند طناب به نام tethers، به فضاپیما متصل هستند. این اتصالات از شناور شدن فضانورد در فضا جلوگیری میکند. آنها یک وسیلهی ایمنی دیگر به نام SAFER نیز دارند که اگر اتصالات جدا شد، باز هم بتوانند به فضاپیما برگردند. این وسیله همان کوله پشتی آنهاست که مجهز به پیشران جت کوچکی است و فضانورد میتواند با جوی استیک کوچکی که کنار دستش تعبیه شده، آن را هدایت کنند و به فضاپیما برگردد.
– اَبا اِباد
تصویر بالا: سی و پنج سال قبل، فضانورد آمریکایی، بروس مک کندلس برای اولین بار، بدون هیچگونه اتصالاتی و تنها به کمک واحد مانور سرنشین دار (MMU) برای پیاده روی به خارج از شاتل فضایی چلنجر رفت و این عکس معروف از او ثبت شد.