ابرنواخترها

می‌دانیم که با مرگ ستاره‌های با جرم نزدیک به جرم خورشید، نهایتا یک کوتوله‌ی سفید white dwarf به وجود می‌آید.

اما ممکن است سرنوشت دیگری در انتظار یک کوتوله‌ی سفید باشد. در صورتی که ستاره‌ی در حال مرگ، جزئی از یک سیستم دوتایی یا چندتایی از ستاره‌ها باشد، آن ستاره مرگ پرحادثه‌تری را به صورت یک نواختر Nova تجربه خواهد کرد. Nova معادل لاتین کلمه‌ی نو یا new است. علت این نامگذاری این است که زمانی تصور میشد که نواختر، یک ستاره‌ی جدید است، اما امروزه ما می‌دانیم که نواختر در واقع یک ستاره‌ی بسیار مسن یا کوتوله‌ی سفید است. در صورتی که کوتوله‌ی سفید به یک ستاره‌ی دیگر (ستاره‌ی همراه) نزدیک باشد، گرانش عظیم کوتوله‌ی سفید، مواد اطراف ستاره‌ی همراه به خصوص هیدروژن آن را به سمت خود می‌کشد و یک لایه‌ی سطحی روی کوتوله‌ی سفید ایجاد می‌شود.

زمانی که مقدار کافی هیدروژن به این لایه‌ی سطحی جذب شد، واکنش‌های همجوشی هسته‌ای مجددا در این لایه‌ی سطحی آغاز می‌گردد. این رخداد باعث می‌شود که کوتوله‌ی سفید تا حد قابل توجهی درخشان شود و به خاطر شدت واکنش‌های همجوشی، بخش زیادی از مواد را به سمت بیرون پرتاب کند. در عرض چند روز، درخشش فروکش کرده و این چرخه مجددا تکرار می‌شود. این چرخه‌ی درخشش، پرتاب مواد به بیرون و خاموش شدن، باعث تشکیل نواختر می‌گردد.

در مواردی که ستاره‌ی اولیه پرجرم‌تر باشد (حدود ۸ برابر جرم خورشید)، کوتوله‌ی سفید مقدار بسیار زیادی مواد را به خود جذب کرده، دچار رمبش شده و سپس به طور کامل منفجر می‌شود و چیزی تحت عنوان ابرنواختر یا Supernova را تشکیل می‌دهد. ابرنواختر می‌تواند چنان پرنور باشد که نور آن از کل نور یک کهکشان نیز بیشتر باشد.

اخترشناسان از طریق مشاهده‌ی کهکشان‌های دیگر، تخمین می‌زنند که در کهکشان راه شیری، به طور متوسط در هر قرن، سه مرتبه انفجار از نوع ابرنواختر رخ دهد.

آخرین باری که یک ابرنواختر با چشم غیرمسلح رویت شد، ابرنواختر SN 1987A بود که در سال ۱۹۸۷ مشاهده شد. فاصله‌ی آن از زمین ۱۶۸۰۰۰ سال نوری بوده است. تصویر مربوط به این ابرنواختر است.