همواره عوامل زیادی حیات بر روی زمین را تهدید میکند. برخورد یک سیارک نسبتا بزرگ با زمین یا ماه میتواند منجر به انقراض بخش بزرگی از موجودات زنده شود.
وقوع یک پاندمی طبیعی یا ساختهی دست بشر نیز همواره حیات موجودات زنده بر روی زمین را تهدید میکند. حوادث هستهای گذشته نیز به خوبی خطر نابودی حیات روی زمین در اثر وقوع یک جنگ جهانی هستهای در آینده را به ما نشان میدهد. همچنین تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین در صورت عدم کنترل، رفته رفته منجر به انقراض گونههای مختلف میشود و ممکن است روزی وارد فاز غیرقابل کنترل شده و در نهایت زمین را به سیارهای با دمای به شدت بالا و فاقد حیات همچون زهره تبدیل کند. یا اینکه ممکن است بشر در بازگشت از سفرهای فضایی، آلودگیهای فرازمینی را با خود به زمین بیاورد که منجر به نابودی حیات بر روی کرهی خاکی شود و بسیاری عوامل دیگر. در کنار این عوامل و سایر عوامل شناختهشده، ممکن است عوامل ناشناختهای نیز در میان باشد که ما هیچگاه به آنها نیندیشیده باشیم.
اما اگر روزی در اثر هریک از عوامل شناخته و ناشناخته، تمام یا بخشی از گونههای حیات بر روی زمین نابود شود، آیا پس از آن بایستی منتظر چند میلیون سال دیگر بود تا دوباره موجودات مسیر تکامل را طی کنند؟
آیا نمیتوان همچون افسانهی کشتی نوح، نمونههایی از این موجودات زنده را نگهداری کرد تا در صورت انقراض آن موجودات، بتوان دوباره آنها را بازیابی کرد؟
در واقع بشر پیش از این، بدین موضوع اندیشیده است. خزانهی جهانی بذر سوالبارد (Svalbard Global Seed Vault) در سال ۲۰۰۸ و در فاصلهی ۱۳۰۰ کیلومتری از قطب شمال، افتتاح شد. این بانک گیاهی که به “خزانهی بذر روز قیامت” نیز مشهور است، مانند یک نسخهی پشتیبانی ژنهای گیاهان و غلات، از امنیت غذایی جهان در برابر انواع حوادث و بلایا محافظت میکند. این مرکز که قابلیت ذخیرهی چهار و نیم میلیون گونهی مختلف را دارد، در عمق بیش از صد متری در دل کوهستان ساخته شده است. از آنجایی که در نزدیکی قطب شمال واقع شده، حتی در صورت قطع برق، دمای داخل آن از منفی هجده درجه فراتر نمیرود. ارتفاع آن از سطح دریا به اندازهی کافی بالاست و با بیشترین افزایش سطح آب دریا نیز به زیر آب نخواهد رفت. این منطقه از نظر زمین شناسی پایدار بوده و وقوع زلزله این مرکز را تهدید نمیکند. همچنین سطح رطوبت در این منطقه پایین است و نیاز مبرمی به کنترل رطوبت نیست. پس حالا ما واقعا یک کشتی نوح داریم تا از انقراض گونههای گیاهی محافظت کنیم.
– اَباعِباد