بعضی از متفکران و اندیشمندان نیز بر این باورند که ما نبایستی به خاطر بحث پایایی (sustainability)، جلوی پیشرفت بشر را بگیریم. از نظر آن‌ها، ما نه باید و نه می‌توانیم چنین کاری بکنیم. از نظر آن‌ها، ما اگر کمی صبر کنیم، با پیشرفت تکنولوژی، خودبخود راه‌حل‌های پایدار نیز یافت می‌شود و تکنولوژی سرانجام خودش راهی پیدا می‌کند که مسائل پایایی نیز در آن، لحاظ شده باشد.
من با این موضوع که تکنولوژی می‌تواند خود راه‌‌حل یا راه‌حل‌هایی برای توسعه‌ی پایدار ارائه دهد، موافق هستم.
کما اینکه می‌بینیم، بسیاری از مشکلات عدم پایایی، از طریق پیشرفت تکنولوژی‌هایی مانند روش‌های جدید و کارآمد در بخش انرژی‌های تجدید پذیر، میسر گردیده است. اما به نظرم، این بسیار خام اندیشانه است که تصور کنیم، صاحبان سرمایه و تکنولوژی، بدون وجود الزام قانونی و فشار اجتماعی، خودبخود به سمت یافتن این راه حل ها بروند.
مثلا فرض کنید یک کمپانی برای تامین انرژی دو راه پیش روی خودش دارد، یکی از طریق نیروگاهی که از سوخت فسیلی استفاده می‌کند و دیگری یک نیروگاه خورشیدی که در همان حوالی قرار دارد. اتفاقا نیروگاهی که برق را با سوخت فسیلی تولید کرده، برق بسیار ارزان‌تری عرضه می‌کند. خب این کاملا طبیعی‌ست، چرا که تکنولوژی استحصال سوخت فسیلی، یک تکنولوژی صد و شصت ساله بوده و تاکنون پیشرفت زیادی کرده است.
اما عمر تکنولوژی نیروگاه‌های خورشیدی به پنجاه سال هم نمی‌رسد. حالا اگر هیچ الزام قانونی نباشد و برای مشتری‌های این کمپانی نیز هیچ اهمیتی نداشته باشد که او انرژی خودش را چگونه تامین می‌کند، این کمپانی چرا باید به جای نیروگاه سوخت فسیلی به سراغ نیروگاه خورشیدی برود و از او که برقش گران‌تر است، برق بخرد؟
مدیرعامل این کمپانی اگر می‌خواهد جایگاه خودش را حفظ کند، بایستی در پایان سال به هیات مدیره و سهامداران نشان دهد که من در سال مالی گذشته کمپانی را به حداکثر سود رسانده ام. یکی از اقدامات او برای رسیدن به حداکثر سود، خرید برق ارزان از همان نیروگاه سوخت فسیلی بوده است. حالا آن نیروگاه سوخت فسیلی توانسته برق خودش را به فروش برساند و سود خودش را صرف گسترش همان نوع نیروگاه می‌کند که سود خوبی هم برایش داشته است.
اما نیروگاه خورشیدی که هنوز تکنولوژی‌اش آنقدر پیشرفت نکرده که بتواند از نظر قیمت با نیروگاه سوخت فسیلی رقابت کند، پول زیادی ندارد که صرف گسترش خود و تکنولوژی‌اش کند. بله این نیروگاه خورشیدی با پیشرفت تکنولوژی‌اش در نقطه‌ای می‌تواند از نظر قیمت با آن نیروگاه سوخت فسیلی رقابت کند، اما به شرطی که پیش از رسیدن به آن نقطه، انگیزه‌ای برای رفتن به آن نقطه وجود داشته باشد.
ما نمی‌توانیم جلوی پیشرفت تکنولوژی را بگیریم، اما می‌توانیم به آن جهت بدهیم.
Image Source: World Economic Forum
تصویر بالا: سرمایه گذاری بر روی سوخت‌های فسیلی از ۱۸۶۰ میلادی آغاز شده است، حال اینکه سرمایه گذاری روی انرژی‌های تجدید پذیر تقریبا صد سال بعد و از ۱۹۶۰ میلادی آغاز شده است. آیا می‌توان انتظار داشت که تکنولوژی هر دو به یک میزان پیشرفت کرده باشد؟
– اَبا اِباد