در همین چند قرن اخیر که بشر فهمیده با خرافات راه به جایی نمیبرد و تصمیم گرفته به جای خرافات از علم و فلسفه برای پاسخ به سوالاتش استفاده کند، بسیاری از معضلات بشر به شکلی ریشهای حل شده است. در هزارهی سومی که در آن قرار داریم، برای اولین بار در تاریخ بشر، تعداد افرادی که از پرخوری میمیرند، از تعداد افرادی که از گرسنگی میمیرند، پیشی گرفته است. اکنون اگر پاندمی کرونا را کنار بگذاریم، در جهان تعداد افرادی که به خاطر کهولت سن میمیرند، از تعداد افرادی که به خاطر بیماریهای واگیردار کشته میشوند، بسیار بیشتر است.
حتی همان پاندمی کرونا اگر صد سال قبل رخ میداد، درصد کشتههای ناشی از آن بسیار بسیار بالاتر از اکنون بود. بله علم و فلسفه، سر و شکل جهان امروز را به کلی تغییر داده است؛ چنانکه گویی مشکلاتی مثل طاعون و وبا، اصلا در جهان وجود نداشته و جهان همیشه همینطور خوش و خرم بوده است. آمارها نشان میدهد که در حال حاضر تعداد انسانهایی که سالانه در جهان در اثر خودکشی میمیرند، از مجموع تعداد انسانهایی که در جنگها، حوادث تروریستی و جرم و جنایت، کشته میشوند، بیشتر شده است.
حالا هر انسانی، حتی همانهایی که تظاهر میکنند به خرافات باور دارند یا حتی همانهایی که از این راه ارتزاق میکنند، وقتی بیمار میشوند، اولین کاری که میکنند در گوگل، به دنبال نزدیکترین و بهترین پزشک متخصص میگردند و بعد با یک اپلیکیشن، برای خودشان نوبت میگیرند و بعد با گوگل مپ، مطب پزشک را پیدا میکنند. هیچیک از این مبلغان مذاهب و فالگیرها و دعانویسها را نمیبینید که برای حل مشکلات خودشان از فال و دعا و طلسم و جادو استفاده کنند. اگر کاسبیشان خوب بچرخد، احتمالا بتوانید آنها را در پیشرفتهترین و مجهزترین مراکز درمانی جهان پیدا کنید.
اکنون اگر از آنها بپرسید که پس شما چه کار میکنید،
احتمالا پاسخ خواهند داد که ما برای مشکلات روحی و روانی بشر و همچنین اخلاقیات، چاره میاندیشیم. اما باید بدانیم همانطور که علم و فلسفه تاکنون، بسیاری از مشکلات را از طریق عقل و تجربه حل کرده است، در آینده نیز این دست مشکلات روحی و روانی به دست فلسفه و روانشناسی و علوم اعصاب (نوروساینس)، پاسخ داده خواهد شد. چرا که این حوزهها، روشمند (methodological) هستند و از استدلال، آزمایش و مشاهده، استفاده میکنند نه وهم و خیال و سخنوری.
اگر کمی با تاریخ آشنایی داشته باشید، براحتی میبینید که رشد و تحول بشر از زمان ظهور فلسفهی مدرن و علم مدرن (حدود ۵۰۰ سال قبل) از کل تاریخ بشر، بیشتر بوده است و این خود بهترین دلیل است که چرا وقت آن است که به علم و فلسفه روی بیاوریم.
پینوشت : معنویت نیز یک مقولهی فلسفی و انسانیست و آن نیز ارتباطی با مذاهب ندارد. به قول استاد دیداد، هر آنکس که سطحی نیست، معنویست.
تصویر بالا: یک گزینگویهی بی نظیر از استاد دیداد که به سبک کارهای قدیمیشان آن را تهیه کردم.
– اَبا اِباد