کرهی زمین در یک تعادل گرمایی قرار دارد. بدین معنا که هر مقدار انرژی که وارد زمین میشود، همان مقدار نیز خارج میشود. اگر اینطور نبود و انرژی خورشید روی زمین جمع میشد، زمین باید روز به روز داغ تر و داغ تر میشد. اما ما میبینیم که چنین اتفاقی نمیافتد. زمین به همان شکلی که انرژی خورشید را به صورت تابش دریافت میکند، به همان صورت نیز انرژی خود را به فضا باز پس میدهد.
اگر به عنوان مثال صد واحد انرژی از سمت خورشید به زمین تابیده شود، ۲۳ واحد به وسیلهی ابرها و به صورت امواج پرانرژی و ۹ واحد به صورت امواج کم انرژی به فضا بازتاب میشود. ۴۹ واحد آن به وسیلهی اتمسفر و به صورت امواج کم انرژی به فضا باز میگردد. ۷ واحد به صورت امواج پرانرژی و ۱۲ واحد به صورت امواج کم انرژی، از سطح زمین به فضا تابیده میشود. مشاهده میکنید که هرچقدر انرژی از طرف خورشید وارد زمین میشود، به همان میزان انرژی از زمین خارج میشود.
حالا سوال اینجاست که اگر تمام انرژی خورشید مجددا زمین را ترک میکند، ما اساسا چه نیازی به خورشید داریم؟
پس این انرژی خورشید به چه کاری میآید و حرفهایی که در این رابطه زده میشود که خورشید منبع انرژی زمین است روی چه اساسی است؟
در واقع هر دوی این ادعاها صحیح هستند. این درست است که انرژی خورشید در زمین جمع نمیشود، اما ما همچنان به انرژی خورشید نیاز داریم. پاسخ سوال فوق در آنتروپی نهفته است. خورشید برای ما یک جریان مداوم انرژی با آنتروپی پایین فراهم میکند. این انرژی از آنجایی که بسیار متمرکز است، بی نظمی و آنتروپی آن بسیار پایین است. از آنجایی که آنتروپی این انرژی بسیار پایین است، این انرژی برای ما قابل مصرف است.
گیاهان این انرژی با آنتروپی پایین را دریافت میکنند و از طریق فوتوسنتز، مولکولهای قند را میسازند.
حیوانات این گیاهان را میخورند و حرکت میکنند. حیوانات دیگری این حیوانات گیاهخوار را میخورند و آنها نیز به راه میافتند. میبینید که آن انرژی که بسیار متمرکز بود و آنتروپی پایینی داشت، رفته رفته در زنجیرهی غذایی پخش میشود و آنتروپی آن، بیشتر و بیشتر میشود. در نهایت بدن یک حیوان با خوردن آن غذاها داغ شده است و از بابت همین دمای بالا، در حال تابش انرژی حرارتی است. انرژی حرارتی که حالا دیگر آنتروپی آن بالاست و به درد کسی نمیخورد و در نهایت از اتمسفر خارج میشود. تمام فرآیندهای روی زمین، در نهایت موجب افزایش آنتروپی میشود.
اما شروع و تدوام این افزایش آنتروپی، همان انرژی متمرکز خورشید است.
– اَبا اِباد