درخت از هوا ساخته شده است.
احتمالا از شنیدن این جمله تعجب کنید، اما این یک حقیقت علمیست که درخت نه از خاک، بلکه از هوا ساخته شده است. نه تنها درختان، بلکه تمام گیاهانی که فتوسنتز میکنند عمدتا از هوا ساخته شده اند. درختان و گیاهان عمدتا از مولکولهای آلی ساخته شده اند و جزء اصلی مولکولهای آلی نیز اتم کربن است.
اما منبع این کربن کجاست؟
منبع این کربن خاک نیست. گیاهان تنها بعضی از مواد مورد نیاز خود را از خاک دریافت میکنند. اتمهای کربن که جزء اصلی سازندهی گیاهان هستند و حدودا نیمی از وزن یک گیاه متعلق به این اتمهاست، حاصل شکستن کربن دی اکسید موجود در اتمسفر هستند. گیاهان و درختان از طریق فرآیند فتوسنتز، دی اکسید کربن را شکسته و با استفاده از کربن آن، کربوهیدراتها (قند، نشاسته و فیبرهای طبیعی موجود در گیاهان) را میسازند.
چرا ما و بقیهی حیوانات نمیتوانیم این کار را بکنیم؟
به این علت که ما نمیتوانیم فتوسنتز کنیم. اتم کربن ترجیح میدهد در مولکول کربن دی اکسید باقی بماند، چرا که کربن دی اکسید یک مولکول پایدار است. گیاهان برای اینکه کربن را از کربن دی اکسید خارج و با آن کربوهیدرات بسازند، نیاز به انرژی دارند. آنها این انرژی را از خورشید دریافت میکنند. اما باید بدانیم که منبع این کربن دی اکسید، همان هوایی است که همهی ما در آن تنفس میکنیم.
پس اگر کسی ادعا کند درخت، همان هواست، تا حد زیادی به موضوع درستی اشاره کرده است.
اما وقتی ما تنهی یک درخت را میسوزانیم، دقیقا چه اتفاقی میافتد؟
ما همان انرژی که درخت از خورشید گرفته بود تا کربن دی اکسید را به کربوهیدرات تبدیل کند، پس میگیریم و به همین خاطر، در سرما، اطراف کُندهی در حال سوختن جمع میشویم تا انرژی که از خورشید گرفته است به ما پس بدهد. اما این پس دادن انرژی خشک و خالی نمیشود. ما باید به ازای آن کربنی که از هوا گرفته بودیم پس بدهیم. دودی که از کنده بلند میشود، حاوی همان کربنی است که درخت از هوا گرفته بود تا خودش را بسازد و حالا باز بخشی از آن کربن، دوباره به هوا باز میگردد.
همهی حیوانات از جمله ما انسانها نیز در زنجیرهی غذایی نهایتا به گیاهان میرسیم و بدن ما نیز، تا بیست درصد از همان کربن ساخته شده است. پس پر بی راه نگفته ایم اگر بگوییم ما نیز تا حدی از هوا ساخته شده ایم.