اصلا مگر ستارهها نیز دورو میشوند؟
یعنی در کیهان ستارهای هست که دورو باشد؟
دورویی در طبیعت برخلاف انسان، چیز بسیار عجیبیست. چند ماه قبل در ماه جولای سال ۲۰۲۳، اخترشناسان انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا نوع عجیبی از ستاره را برای اولین بار کشف کردند که یک ستارهی دورو یا two faced star است. یک روی این ستاره از جنس هلیوم و روی دیگر آن از جنس هیدروژن است. دانشمندان نام این ستاره را که یک ستاره از نوع کوتولهی سفید است، ژانوس (janus) گذاشته اند. ژانوس در اساطیر روم باستان، خدای دروازهها بود که دو سر داشت و با یکی، گذشته و با دیگری آینده را مینگریست. علت نامگذاری این ستاره با این نام نیز همین بوده است که این ستاره دارای دو روست.
همانطور که گفته شد، این ستاره یک کوتولهی سفید است. زمانی که ستارههایی با ابعاد خورشید ما میمیرند، یکی از مراحلی که از سر میگذرانند، همین کوتولهی سفید است. در واقع زمانی که ستارگان با ابعاد خورشید میمیرند، ابتدا به غول سرخ تبدیل میشوند، سپس مقداری از مادهی خود را به بیرون پرتاب میکنند و تنها هستهی ستاره باقی میماند که بسیار متراکم است و به آن، کوتولهی سفید گفته میشود. خورشید ما نیز تا ۵ میلیارد سال دیگر، به یک کوتولهی سفید تبدیل میشود.
زمانی که دانشمندان انستیتو فناوری کالیفرنیا Caltech در رصدخانهی پالومار، در جستجوی کوتولههای سفید بودند، ستارهی عجیبی را پیدا کردند که شدت درخشش آن با سرعت زیادی تغییر میکرد. مشاهدات دقیقتر نشان داد که این ستاره هر ۱۵ دقیقه یک بار به دور محور خود میچرخد.
زمانی که این دانشمندان از طیف سنج (spectrometer) برای شناسایی عناصر سازندهی این ستاره استفاده کردند، مشاهده کردند که یک روی این ستاره فقط از هلیوم و روی دیگر آن فقط از هیدروژن تشکیل شده است و علت تغییر شدید شدت درخشش آن نیز همین موضوع است. فرضیات مختلفی برای علت تشکیل چنین ستارهای ارائه شده است. یکی از این فرضیات، تفاوت در میدان مغناطیسی در دو طرف است. زمانی که یک کوتولهی سفید تشکیل میشود، عناصر سنگینتر مانند هلیوم به عمق ستاره نفوذ میکنند و عناصر سبکتر مثل هیدروژن به سطح آن میآیند.
این احتمال وجود دارد که تفاوت در میدان مغناطیسی باعث شده که در یک سمت، هیدروژن و هلیوم ترکیب نشوند و بنابراین هیدروژن به جای ماندن در سطح، به عمق نفوذ کند. البته این تنها یک فرض است و مشاهدات بیشتری برای اثبات آن مورد نیاز است.