گاهی اوقات تست‌های شما باعث تخریب نمونه می‌شوند. مثلا می‌خواهید ببینید یک قطعه در مقابل ضربه چقدر مقاومت از خود نشان می‌دهد. ساده‌ترین کار این است که به آن ضربه بزنید و رفته رفته ضربه‌ی قوی‌تری بزنید تا اینکه آن قطعه بشکند یا دچار تغییر شکل شود. اما بعد از اینکه قطعه شکست، شما دیگر قطعه را ندارید. شما قبلا با ضربه‌ای شدید، قطعه را خراب کرده اید. به این تست‌ها، تست‌های مخرب یا destructive tests گفته می‌شود.
خب اینجا قطعه متعلق به خودتان است و اختیار آن را دارید که تخریبش کنید. اما این شبیه این است که برای اینکه ببینید تمام سیب‌هایی که برای مهمان می‌آورید، حتما شیرین هستند، یکی یکی تمام سیب‌ها را گاز بزنید. خب بعد از آن دیگر نمی‌توانید سیب‌های گاز زده را جلو مهمان بگذارید. اما اگر زمانی به قطعه‌ای بعد از تست نیاز داشته باشید یا نمونه‌ای که مورد آزمایش قرار می‌دهید، ارزشمند باشد، نیاز به تست‌های غیرمخرب دارید.
فرض کنید مثلا به نزد پزشک رفته اید و پزشک می‌خواهد تراکم استخوان‌های شما را اندازه گیری کند. شما هیچوقت راضی نمی‌شوید که پزشک، یک قسمت از استخوان پای شما را خارج کند تا تراکم آن را اندازه گیری کند. یا مثلا یک مهندس عمران از طرف شهرداری به آپارتمان شما آمده و می‌خواهد یکی از ستون‌ها را از جا در بیاورد تا ببیند تراکم بتن به کار رفته در ستون‌های خانه‌ی شما، مناسب است یا نه.
اگر بخواهد ستون را از جا در بیاورد، مشخصا این تست به ساختمان شما آسیب می‌زند. از طرفی اگر تست صورت نگیرد، ممکن است آن ستون از استحکام کافی برخوردار نباشد و مدتی بعد، اتفاقات بدتری برای ساختمان شما رخ دهد.
اینجا فیزیک به کمک آن مهندس عمران می‌آید. یکی از تست‌های غیرمخربی که می‌توان برای سنجش تراکم بتن استفاده نمود، استفاده از التراسونیک است.
کافی‌ست یک موج صدا در ناحیه‌ی التراسونیک به داخل آن بتن ارسال شود. این موج صدا قدرت نفوذ بالایی دارد و می‌تواند وارد بتن شود. اما سرعت حرکت این موج داخل بتن و داخل هوا متفاوت بوده و در بتن حدود ده برابر سریع‌تر است. پس اگر آن موج در مقابل خود، حفره های حاوی هوا و تخلخل بیشتری ببیند، زمان بیشتری نیاز دارد که از درون بتن عبور کند. با اندازه گیری زمان عبور موج التراسونیک از بتن ستون خانه‌ی شما، آن مهندس عمران می‌تواند تخمین مناسبی از میزان تخلخل و تراکم این بتن داشته باشد.
حالا دیگر لازم نیست که آن مهندس عمران، ستون را از جا در بیاورد که تراکم بتن را بسنجد. پس این یک تست غیرمخرب است.
– اَبا اِباد